Της Σίσσυς Σταυροπιερράκου
Ταχύτερη γίνεται από το 2026 η χορήγηση της απαλλαγής από τους φόρους για την πρώτη κατοικία καθώς δρομολογείται η πλήρης ψηφιοποίηση της διαδικασίας. Το υφιστάμενο καθεστώς θα απλοποιηθεί και το σύνολο των απαιτούμενων δικαιολογητικών και εγγράφων θα αναζητείται από τους συμβολαιογράφους αυτομάτως από τις υπάρχουσες βάσεις δεδομένων του Δημοσίου ηλεκτρονικά χωρίς ταλαιπωρία από την πλευρά των φορολογουμένων. Με τις αλλαγές, όλες οι υποθέσεις που αφορούν την απαλλαγή φόρου στις μεταβιβάσεις ακινήτων θα ολοκληρώνονται πολύ γρήγορα χωρίς να απαιτείται οι ενδιαφερόμενοι να περιμένουν μεγάλο χρονικό διάστημα για την ολοκλήρωση τους.
Ταυτόχρονα σχεδιάζεται ο περιορισμός μιας σειράς από δικαιολογητικά προκειμένου να διατηρηθούν τα απολύτως απαραίτητα που θα “χτυπήσουν” τη γραφειοκρατία διασφαλίζοντας ότι την απαλλαγή θα λαμβάνουν αυτοί που πραγματικά τη δικαιούνται καθώς μειώνεται το κόστος για την αγορά πρώτης κατοικίας. Μόνο το 2024 από το μέτρο ωφελήθηκαν 32.000 φορολογούμενοι.
Σύμφωνα με το υφιστάμενο καθεστώς οι φορολογούμενοι πρέπει να προσκομίσουν για να λάβουν απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης, κληρονομιάς ή γονικής παροχής για την πρώτη κατοικία, μια σειρά δικαιολογητικών με κυριότερα τα συμβόλαια και τίτλοι ιδιοκτησίας του μεταβιβαζόμενου ακινήτου, βεβαίωση μη οφειλής φόρου κληρονομιάς ή γονικής παροχής όπου απαιτείται, τοπογραφικό διάγραμμα και δήλωση μηχανικού περί νομιμότητας του ακινήτου, βεβαίωση κατοικίας, αντίγραφα των δηλώσεων φόρου εισοδήματος των τελευταίων πέντε ετών, του εντύπου Ε9 και του ΕΝΦΙΑ, υπεύθυνη δήλωση ότι δεν έχουν κάνει χρήση του δικαιώματος απαλλαγής στο παρελθόν και δεν κατέχουν άλλο ακίνητο κατά πλήρη κυριότητα, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.
Προϋποθέσεις για απαλλαγή
Για να λάβουν απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης κατά την αγορά πρώτης κατοικίας, πρέπει οι φορολογούμενοι να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
– Κατοικία Στεγαστικών Αναγκών: Ο αγοραστής, ο/η σύζυγος και τα ανήλικα παιδιά δεν πρέπει να κατέχουν ακίνητο που πληροί τις στεγαστικές τους ανάγκες.
– Προηγούμενες Απαλλαγές: Δεν πρέπει να έχουν λάβει απαλλαγή για πρώτη κατοικία στο παρελθόν.
– Μεταβιβάσεις Ακινήτων: Δεν πρέπει να έχουν μεταβιβάσει κατοικία ή οικόπεδο που κάλυπτε τις στεγαστικές τους ανάγκες τα τελευταία πέντε έτη.
– Συγγένεια Συμβαλλόμενων: Δεν πρέπει να υπάρχει συγγένεια μεταξύ αγοραστή και πωλητή.
– Μόνιμη Κατοικία στην Ελλάδα: Ο αγοραστής πρέπει να κατοικεί μόνιμα στην Ελλάδα για τουλάχιστον έναν χρόνο πριν την απαλλαγή ή να έχει πρόθεση μόνιμης εγκατάστασης εντός δύο ετών από την αγορά.
Πώς διαμορφώνεται το ύψος του αφορολόγητου
Το αφορολόγητο ποσό καθορίζεται βάσει της οικογενειακής κατάστασης του αγοραστή. Ταυτόχρονα η απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης για αγορά κατοικίας ή οικοπέδου παρέχεται μια φορά. Απαλλαγή παρέχεται και για κάθε νέα αγορά ακινήτου εφόσον:
α) τα ακίνητα που έχει στην κυριότητά του κατά το χρόνο της νέας αγοράς ο αγοραστής, ο σύζυγος ή τα ανήλικα τέκνα τους, δεν πληρούν τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς τους και
β) ο αγοραστής υποβάλει την οικεία δήλωση και καταβάλει εφάπαξ το φόρο που αναλογεί στην αξία του ακινήτου που έτυχε της απαλλαγής.
Ο φόρος που αναλογεί εξευρίσκεται με τη χρήση των συντελεστών που ίσχυαν κατά το χρόνο χορήγησης της πρώτης απαλλαγής και καταβάλλεται εφάπαξ, εκτός αν ο φόρος που αναλογεί στην αξία του ακινήτου ή στο καταβληθέν τίμημα κατά το χρόνο χορήγησης της πρώτης απαλλαγής είναι μεγαλύτερος, οπότε καταβάλλεται ο μεγαλύτερος αυτός φόρος.
