Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Communications Earth & Environment του εκδοτικού οίκου Nature (Li, C., Pradhan, P., Chen, G., Kropp, J.P., & Schellnhuber, H.J. – Carbon footprint of the construction sector is projected to double by 2050 globally, Commun Earth Environ 6, 831 (2025)) προειδοποιεί ότι το αποτύπωμα άνθρακα της παγκόσμιας κατασκευαστικής βιομηχανίας αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί έως το 2050. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι εκπομπές του τομέα είναι τόσο μεγάλες ώστε, από μόνες τους, θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τον ετήσιο παγκόσμιο “προϋπολογισμό άνθρακα” που απαιτείται για να συγκρατηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας κάτω από τους 2˚C μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες.
Το 2022, ο κλάδος των κατασκευών παρήγαγε 12,2 gigatonnes (Gt) CO₂, με το τσιμέντο να αποτελεί τον κύριο υπαίτιο και να ευθύνεται για το 28% του συνολικού αποτυπώματος. Τα τσιμέντο, κλίνκερ, τούβλα και άργιλος αντιπροσωπεύουν το 40% των εκπομπών του κλάδου, ενώ τα μέταλλα το 15%, με τον χάλυβα να έχει τη μισή ευθύνη. Παρά τις προσπάθειες σε ανεπτυγμένες χώρες για χρήση υλικών χαμηλότερου άνθρακα, η μελέτη διαπιστώνει μια στροφή προς όλο και πιο ανθρακικά εντατικά και μη βιώσιμα υλικά, κυρίως σε αναπτυσσόμενες περιοχές.
Από το 1995 έως το 2022, περιοχές όπως η Αφρική, η Βραζιλία και η Κίνα παρουσίασαν σημαντική αύξηση στη χρήση “μη βιώσιμων” δομικών υλικών (όπως τσιμέντο, κλίνκερ, χάλυβας και άλλα μέταλλα). Στην Κίνα, η συμμετοχή αυτών των υλικών στο αποτύπωμα άνθρακα των κατασκευών ανέβηκε από 43% το 1995 σε 73% το 2022, ενώ η χρήση βιολογικών υλικών, όπως ξύλο και άχυρο, μειώθηκε από 4% σε μόλις 0,5%.
Η μελέτη χαρακτηρίζει την κατασκευαστική βιομηχανία ως έναν από τους δυσκολότερους τομείς προς απανθρακοποίηση, καλώντας σε μια “επείγουσα μετάβαση” προς υλικά χαμηλού άνθρακα. Προτείνει μια «υλική επανάσταση» που θα βασιστεί στη χρήση βιολογικών, κυκλικών και ανακυκλωμένων υλικών, αλλά και σε επενδύσεις σε νέα μηχανήματα και υποδομές που να υποστηρίζουν την παραγωγή και εφαρμογή αυτών των εναλλακτικών.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα βιολογικά υλικά και οι εναλλακτικές στο Portland cement, όπως τα αλκαλικά ενεργοποιημένα υλικά (alkali–activated materials), αποτελούν λύσεις με προοπτική, αλλά χρειάζονται αξιολόγηση ως προς την ανθεκτικότητα, τη διαθεσιμότητα και τη συμβατότητά τους με τους υφιστάμενους κανονισμούς δόμησης.
Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν ερευνητές από την Κίνα, τη Γερμανία, την Ολλανδία και την Αυστρία, υποστηρίχθηκε από το European Research Council, το China Scholarship Council, το National Natural Science Foundation of China και το πρόγραμμα Horizon 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παράλληλα, ο Donatas Karčiauskas, Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας Exergio, που αναπτύσσει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για ενεργειακή αποδοτικότητα, υπενθυμίζει ότι οι απώλειες δεν σταματούν στην κατασκευή. Όπως εξηγεί, μεγάλα ποσά ενέργειας χάνονται κατά τη λειτουργία των κτιρίων, λόγω κακής ρύθμισης των συστημάτων θέρμανσης και ψύξης. «Η βελτιστοποίηση της λειτουργίας μπορεί να μειώσει έως και 30% αυτές τις απώλειες, χωρίς να χρειάζεται να ξαναχτίσουμε τίποτα», τονίζει.
Η συνολική εικόνα δείχνει ότι, χωρίς αποφασιστική δράση, το αποτύπωμα άνθρακα των κατασκευών θα συνεχίσει να αυξάνεται, επιβαρύνοντας σοβαρά τις παγκόσμιες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Για πρόσβαση στο πλήρες κείμενο του άρθρου Carbon footprint of the construction sector is projected to double by 2050 globally. Commun Earth Environ 6, 831 (2025), ακολουθείστε τον σύνδεσμο: https://www.nature.com/articles/s43247-025-02840-x
