Από τις νέες ευκαιρίες που παρουσιάζονται μέσα από το πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ξεκινά στις 9 Δεκεμβρίου με δύο προσαρμογές λόγω των έκτακτων συνθηκών εξαιτίας του κορονοϊού), σημαντική παράμετρος είναι η αποθήκευση ενέργειας στα οικιακά φωτοβολταϊκά συστήματα αυτοπαραγωγής (συσσωρευτές). Την πτυχή αυτή ανέδειξε ο Στέλιος Ψωμάς, ως σύμβουλος Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών, στο πρόσφατο διαδικτυακό Renewable and Storage Forum, το 2ο κατά σειρά συνέδριο του Εnergypress για τις ΑΠΕ και την Αποθήκευση Ενέργειας.
Να θυμίσουμε πριν ότι το 2011-2019, βάσει των στοιχείων του Τμήματος Επιθεώρησης Ενέργειας του ΥΠΕΝ, εντάχθηκαν στα προγράμματα εξοικονόμησης περίπου 90.000 ιδιοκτησίες. Η ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας από τις παρεμβάσεις που έγιναν στα κτίρια ξεπερνά το 1,8 δισεκατομμύρια κιλοβατώρες. Οι επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα αποτελούν βασικό πυλώνα των προτάσεων χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 3 δισ. ευρώ.
Μικρά οικιακά
Ο λόγος στον κ, Ψωμά: «Μέχρι σήμερα, το πρόγραμμα “Εξοικονομώ κατ’ Οίκον” αφορούσε μόνο παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας και δεν ενίσχυε οικονομικά τα μικρά οικιακά φωτοβολταϊκά συστήματα. Δεδομένης της μικρής έως τώρα διείσδυσης συστημάτων αυτοπαραγωγής με ενεργειακό συμψηφισμό στον οικιακό τομέα, το ΥΠΕΝ αποφάσισε να ενισχύσει αυτή την κατηγορία αυτοπαραγωγών, δεδομένου ότι συμβάλλει στην εξοικονόμηση χρημάτων για τους καταναλωτές και στην προσπάθεια περιορισμού και μετρίασης της κλιματικής αλλαγής. Αποφάσισε επίσης, μέσω του νέου προγράμματος “Εξοικονομώ – Αυτονομώ”, να ενισχύσει και την εγκατάσταση συσσωρευτών σε συνδυασμό με τα φωτοβολταϊκά συστήματα, εφόσον το επιθυμεί ο καταναλωτής, για να συμβάλει στο ξεκίνημα μιας νέας και πολλά υποσχόμενης αγοράς, αυτής της αποθήκευσης ενέργειας. Η χρήση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας στα μικρά οικιακά φωτοβολταϊκά συστήματα αυτοπαραγωγής, αυξάνει το ποσοστό ταυτοχρονισμού παραγόμενης-καταναλισκόμενης ενέργειας και άρα αυξάνει τα οικονομικά οφέλη που έχει ο καταναλωτής-αυτοπαραγωγός».
Ας δούμε όμως τι ακριβώς προβλέπει το νέο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ»:
· Εγκατάσταση νέου φωτοβολταϊκού σταθμού αυτοπαραγωγής με ενεργειακό συμψηφισμό: Η παρέμβαση είναι επιλέξιμη μόνο όταν περιλαμβάνονται στην πρόταση ενεργειακής αναβάθμισης και παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας (αντικατάσταση κουφωμάτων, τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης, αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης, σύστημα ζεστού νερού χρήσης με χρήση ΑΠΕ). Και είναι επιλέξιμη μόνο για μονοκατοικία/μεμονωμένο διαμέρισμα και εφόσον η κατοικία αναβαθμίζεται με τις παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στην ενεργειακή κατηγορία Β+ (για κτίριο/κτιριακή μονάδα αρχικής ενεργειακής κατάταξης Η έως και Δ) ή Α (για κτίριο/κτιριακή μονάδα αρχικής ενεργειακής κατάταξης Γ). Η ελάχιστη εγκατεστημένη ισχύς του φωτοβολταϊκού ορίζεται στα 2 κιλοβάτ (kWp) και η μέγιστη στα 10 kWp. Δεν είναι επιλέξιμες οι δαπάνες για τέλη σύνδεσης.
Επιλέξιμη δαπάνη
Η μέγιστη επιλέξιμη δαπάνη ορίζεται σε 1.400€ ανά κιλοβάτ (περιλαμβάνεται ΦΠΑ) για συστήματα με ισχύ 2 έως και 5 κιλοβάτ και σε 1.200 € ανά κιλοβάτ (περιλαμβάνεται ΦΠΑ) για συστήματα με ισχύ 5-10 κιλοβάτ.
· Εγκατάσταση συστήματος αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας (συσσωρευτές) που παράγεται από φωτοβολταϊκά. Η παρέμβαση δεν είναι αυτοτελής, αλλά συμπληρωματική της εγκατάστασης νέου φωτοβολταϊκού σταθμού αυτοπαραγωγής με ενεργειακό συμψηφισμό. Στην εγκατάσταση περιλαμβάνονται μετατροπέας ισχύος (converter), συσσωρευτές, ηλεκτρολογικός εξοπλισμός για τη σύνδεση (διακόπτες, καλωδιώσεις, διατάξεις προστασίας, κ.λπ.), αισθητήρας κατεύθυνσης, σύστημα ελέγχου και παρακολούθησης, καθώς και κάθε άλλο απαραίτητο υλικό και εργασία για τη λειτουργία του συστήματος.
Σύστημα αποθήκευσης
Η ελάχιστη χωρητικότητα του συστήματος αποθήκευσης ορίζεται σε 1 κιλοβατώρα (kWh) και η μέγιστη σε10 kWh.
Η μέγιστη επιλέξιμη δαπάνη ορίζεται σε 1.150€ ανά κιλοβατώρα χωρητικότητας της μπαταρίας (περιλαμβάνεται ΦΠΑ).
Το ακριβές ποσοστό της επιχορήγησης εξαρτάται από το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα, ενώ υπάρχουν και μπόνους (10% προσαύξηση COVID-19 για όλους, 10% προσαύξηση για όσους επιτυγχάνουν μεγάλη ενεργειακή εξοικονόμηση και 10% προσαύξηση σε δήμους που βρίσκονται σε λιγνιτικές περιοχές). Έτσι, το τελικό ποσοστό επιχορήγησης κυμαίνεται κατά περίπτωση από 45% (για τα πιο εύπορα νοικοκυριά) έως 95% για τα λιγότερα εύπορα.
Οφέλη νοικοκυριών
Για τα οφέλη επιχορηγούμενων νοικοκυριών ισχύουν τα εξής: Προφανώς κάθε συμμετέχον νοικοκυριό είναι μια ξεχωριστή περίπτωση. Εξετάζουμε εδώ μια τυπική περίπτωση που ένα νοικοκυριό θα επιλέξει να εγκαταστήσει ένα φωτοβολταϊκό σύστημα ισχύος 3 κιλοβάτ (συνήθως επαρκεί για να καλύψει το σύνολο των αναγκών του νοικοκυριού σε ηλεκτρική ενέργεια) και μια μπαταρία (σύγχρονης τεχνολογίας ιόντων λιθίου κατάλληλη για χρήση σε ηλιακά συστήματα) χωρητικότητας 3 κιλοβατωρών. Παρά την ύπαρξη μπαταρίας, το σύστημα παραμένει συνδεδεμένο στο δίκτυο και ανταλλάσσει ηλεκτρική ενέργεια με αυτό. Το πρόγραμμα ισχύει επίσης ανεξάρτητα από τον πάροχο που έχει κανείς. Η «Σύμβαση συμψηφισμού» που υπογράφει κανείς με τον πάροχο έχει ισχύ 25 χρόνια και συνεχίζει να ισχύει ακόμη κι αν αλλάξει πάροχο. Το σύστημα αυτό κοστίζει (μαζί με τη σύνδεση που δεν επιδοτείται) το πολύ 8.000 ευρώ με βάση τις μέγιστες επιλέξιμες τιμές που όρισε το ΥΠΕΝ και ας υποθέσουμε ότι η επιδότηση που δικαιούται το εν λόγω σύστημα είναι 60% (4.590 ευρώ), δηλαδή ο καταναλωτής βάζει 3.410 ευρώ. Χωρίς μπαταρία, το εν λόγω νοικοκυριό ιδιοκαταναλώνει περίπου 31% της παραγόμενης από το φωτοβολταϊκό ενέργειας (η υπόλοιπη πάει στο δίκτυο για να συμψηφιστεί σε βάθος τριετίας σύμφωνα με τη νομοθεσία), ενώ με την μπαταρία το ποσοστό ιδιοκατανάλωσης ανεβαίνει σε 51%. Στην 25ετία λειτουργίας του συστήματος, ο καταναλωτής θα εξοικονομήσει 17.660 ευρώ, δηλαδή, αφαιρώντας τα χρήματα που έβαλε αρχικά, θα έχει ένα κέρδος 14.250 ευρώ από μειωμένους λογαριασμούς ρεύματος. Ο χρόνος αποπληρωμής του συστήματος είναι 5,6 χρόνια. Αν δεν υπήρχε η επιδότηση, ο χρόνος αποπληρωμής θα πλησίαζε τα 13 χρόνια. Και πάλι το σύστημα θα συνέφερε, μόνο που χρόνος αποπληρωμής δεν είναι ελκυστικός.
Αν ο καταναλωτής επέλεγε να βάλει μόνο φωτοβολταϊκό χωρίς μπαταρία, τότε χωρίς επιδότηση ο χρόνος αποπληρωμής θα ήταν 8 χρόνια, ενώ με επιδότηση 60% 3,5 χρόνια.
Χωρίς επιχορήγηση
Τι μπορούν να κάνουν οι «άτυχοι» που δεν είναι επιλέξιμοι: Όπως ανέφερα, το πρόγραμμα καλύπτει μόνο μονοκατοικίες και μεμονωμένα διαμερίσματα, ενώ δεν μπορούν να συμμετάσχουν όσοι συμμετείχαν στα προηγούμενα προγράμματα «Εξοικονομώ κατ’ Οίκον». Οι τελευταίοι έχουν πάντα τη δυνατότητα να εγκαταστήσουν ένα μικρό φωτοβολταϊκό σύστημα αυτοπαραγωγής με ενεργειακό συμψηφισμό (με ή χωρίς αποθήκευση) χωρίς την επιχορήγηση. Όπως είδαμε, στην περίπτωση εγκατάστασης μόνο ενός φωτοβολταϊκού, ο χρόνος αποπληρωμής είναι της τάξης της 8 ετών, το δε όφελος στην 25ετία (εξοικονόμηση μείον αρχική επένδυση) ξεπερνά τα 12.000 ευρώ.
Άνοιγμα πλατφόρμας
Η πλατφόρμα του προγράμματος «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» θα ανοίξει στις 9 Δεκεμβρίου για υποβολή αιτήσεων – αρχής γενομένης από την Περιφέρεια Θεσσαλίας. Από το ΥΠΕΝ τονίζεται: Λαμβάνοντας υπόψη τις παρενέργειες που προκαλεί η πανδημία του COVID-19 αλλά και τα αιτήματα του τεχνικού κόσμου –ιδιαίτερα από τη Βόρειο Ελλάδα–, τα συναρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ανάπτυξης και Επενδύσεων ανακοινώνουν την εκκίνηση του προγράμματος, με δυο προσαρμογές:
α) Αναφορικά με το χρονοδιάγραμμα έναρξης υποβολής των αιτήσεων ανά περιφέρεια, η διαδικασία θα ξεκινήσει 10 μέρες αργότερα, σε σύγκριση με τον έως τώρα προγραμματισμό, που προέβλεπε έναρξη της διαδικασίας υποβολής στις 30 Νοεμβρίου. Το άνοιγμα της πλατφόρμας για τις Περιφέρειες της Βορείου Ελλάδας –όπου τα προβλήματα με τον κορονοϊό είναι εντονότερα– θα μετατεθεί στο τέλος.
β) Το απαιτούμενο από τις Πολεοδομίες (ΥΔΟΜ) πιστοποιητικό για να υποβληθεί η αίτηση υπαγωγής στο πρόγραμμα (Βεβαίωση νομίμως εκδοθείσας οικοδομικής άδειας ή Βεβαίωση τακτοποίησης αυθαιρέτου) δεν είναι υποχρεωτικό στην παρούσα φάση και μπορεί να αντικατασταθεί από μια υπεύθυνη δήλωση, με σχετική αλλαγή που θα γίνει στο πληροφοριακό σύστημα. Η κατάθεση του πιστοποιητικού καθίσταται υποχρεωτική σε επόμενο βήμα της διαδικασίας, ως προϋπόθεση υπαγωγής.
Τα δυο υπουργεία θεωρούν ότι με τις τροποποιήσεις αυτές αντιμετωπίζεται σημαντικό μέρος των αιτημάτων που υποβλήθηκαν. Και αξιοποιούνται με αυτόν τον τρόπο –σε μια περίοδο ύφεσης στη χώρα μας και στην υπόλοιπη Ευρώπη– τα εργαλεία του Ταμείου Ανάκαμψης, προκειμένου να κινηθεί η αγορά.
του Φίλη Καϊτατζή
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο