Η πιο σημαντική νέα τεχνολογία στο Blockchain

Ένα από τα πιο περίπλοκα και δυσνόητα κεφάλαια είναι το L2 (Layer 2) solutions on ethereum. Ας προσπαθήσουμε να το κάνουμε πιο κατανοητό.

Το κεντρικό δίκτυο του Ethereum L1 είναι ένας αυτοκινητόδρομος, όπου ο αριθμός των αυτοκινήτων που τον χρησιμοποιούν αυξάνεται συνεχώς γιατί είναι ο πιο γνωστός, ο καλύτερος και ο πιο ασφαλής αυτοκινητόδρομος που υπάρχει σήμερα. Αυτή η συνεχής αύξηση δημιουργεί μποτιλιάρισμα και καθυστερούν να φτάσουν στον προορισμό τους όσοι τον χρησιμοποιούν, με αποτέλεσμα να καίνε περισσότερο καύσιμο.

Η λύση είναι να φτιάξουμε πολλούς μικρότερους παράλληλους αυτοκινητόδρομους, L2 χωρίς όμως να χάσουμε τίποτα από την ασφάλεια του κεντρικού δρόμου.

Ο κάθε μικρός αυτοκινητόδρομος οδηγεί σε έναν συγκεκριμένο προορισμό, για να πηγαίνει ο καθένας εκεί ακριβώς που θέλει και να μην μοιράζεται τον ίδιο δρόμο με άλλους χρήστες που έχουν διαφορετικό προορισμό.

Για να πέσει και το κόστος της μετακίνησης, αντί να χρησιμοποιούν όλοι από ένα αυτοκίνητο, βάζουμε τους επιβάτες σε ένα λεωφορείο με ένα πολύ μικρό εισιτήριο. Αυτό κάνουν τα rollups. Συμπιέζουν τα δεδομένα όπως περίπου κάνει το winRar με τους φακέλους. Έτσι συγκεντρώνουν πολλές μεταφορές πάνω σε μία μόνο συναλλαγή.

Το κεντρικό δίκτυο L1 φροντίζει για την ασφάλεια αφού επικυρώνει την απόδειξη της συναλλαγής (proof of transaction) και τα υπόλοιπα δεδομένα (data) περνάνε στο δεύτερο επίπεδο L2. Τα αποδεικτικά εγκυρότητας είναι πολύ μικρότερα από τα δεδομένα που αντιπροσωπεύουν, η επικύρωση ενός μπλοκ είναι ταχύτερη και φθηνότερη.

Στο κεντρικό δίκτυο L1, θα αλληλεπιδρούν τα πολλά μικρότερα blockchains (shards) καθώς και κάποιες συναλλαγές πολύ μεγάλης αξίας, όπως και κάποια NFT πολύ μεγάλης αξίας. Οι περισσότεροι χρήστες λοιπόν δεν θα χρησιμοποιούν ποτέ το κεντρικό δίκτυο L1. Θα ζούμε σε ένα L2 περιβάλλον, με πολύ φθηνές συναλλαγές, πολύ γρήγορες και εξατομικευμένες.

Αντίθετα με ότι πιστεύουν πολλοί, ότι όταν θα ολοκληρωθεί η μεγάλη αναβάθμιση του ETH 2.0 τα L2 δεν θα έχουν πια χρήση, στην πραγματικότητα τα L2 θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά του πολυαναμενόμενου ETH 2.0 και τη νέα γενιά των αρθρωτών blockchains (modular blockchains). Τα αρθρωτά blockchains αποτελούν την τεχνολογική εξέλιξη των μονολιθικών, όπως το Solana, Avalanche, Fantom.

Στα μονολιθικά blockchains απαιτείται υψηλή υπολογιστική ισχύ για να πιάσουν την απόδοση που χρειάζονται και ο εξοπλισμός στοιχίζει πολλές χιλιάδες δολάρια. Όλες οι συναλλαγές, μικρές ή μεγάλες, πρέπει να περάσουν από το ίδιο μπλοκ και καταναλώνουν τους ίδιους πόρους, κάτι που δεν είναι βιώσιμο, μιας και υπάρχουν πολλές διαφορετικές κατηγορίες συναλλαγών: gaming, NFTs, social media, DEX και όλες έχουν διαφορετικές απαιτήσεις. Με τα αρθρωτά blockchains, μπορούμε να διαχωρίσουμε τις εφαρμογές και να εξατομικεύσουμε τις ανάγκες τους.

Περνάμε λοιπόν σε έναν σπονδυλωτό κόσμο, σε ένα κόσμο με πολλές αλυσίδες (Multi-chain) σε δεύτερο επίπεδο. Όλες οι συναλλαγές μας θα γίνονται εκεί, για παράδειγμα θα μπαίνουμε σε ένα NFT marketplace, ή σε ένα lending protocol (πρωτόκολλο δανεισμού) όπως το AAVE, θα αγοράζουμε, θα ανταλλάσουμε, θα δανειζόμαστε, όλα σε δεύτερο επίπεδο με φθηνές, άμεσες συναλλαγές, επεκτάσιμες για τον κόσμο χωρίς συμβιβασμούς στην αποκέντρωση και την ασφάλεια.

Η πιο πολλά υποσχόμενη νέα τεχνολογία στον τομέα αυτό είναι το Zero Knowledge Rollups (zk rollups). Οι πιο ειδικοί στο χώρο αυτό το αποκαλούν «ιερό δισκοπότηρο» στην αναβάθμιση του Ethereum. Οι αποδείξεις Zero Knowledge είναι ένας τρόπος για να αποδείξετε ότι γνωρίζετε κάτι, χωρίς να αποκαλύπτετε τι γνωρίζετε ή πώς. Σε μια κρυπτογραφική ρύθμιση, αυτό σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να αποδείξει ότι γνωρίζει κάτι (prover) και κάποιος άλλος πρέπει να επαληθεύσει ότι είναι αλήθεια (verifier).

Η άλλη νέα τεχνολογία L2 είναι τα optimism (αισιόδοξα) roll-ups. Λέγονται έτσι γιατί προϋποθέτουν ότι δεν υπάρχει κακόβουλη συναλλαγή και βασίζεται σε προκλήσεις γνωστές ως αποδείξεις απάτης (fraud proofs).

Τα zkrollups έχουν μια σειρά από πλεονεκτήματα έναντι των optimistic.

1. Τα αποδεικτικά εγκυρότητας είναι πολύ πιο γρήγορα εκτελέσιμα από τις αποδείξεις απάτης, καθώς στο optimistic υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση όταν θέλουμε να επαναφέρουμε κεφάλαια στο L1 που χρειάζεται περίπου μια εβδομάδα.
2. Οι συγκεντρωμένες μεταφορές επεξεργάζονται με παράλληλο υπολογιστικό τρόπο, ο οποίος ενθαρρύνει την αποκέντρωση.
3. Η αφαίρεση λεπτομερειών συναλλαγής σε μια απόδειξη εγκυρότητας έχει θετικές επιπτώσεις για το απόρρητο στη συνέχεια.
4. Με τη τεχνολογία αυτή θα αναπτυχθούν στο μέλλον πολλές εφαρμογές που διαφορετικά δε θα μπορούσαν να λειτουργήσουν.
5. Ο ευφυής σχεδιασμός τους επιτρέπει τη μείωση του κόστους συναλλαγής, με την αύξηση του αριθμού συναλλαγών, αντίθετα με ότι συμβαίνει μέχρι τώρα με τα L1. Όσο περισσότερες συναλλαγές πραγματοποιούνται, τόσο πιο φθηνά γίνονται.

Το Polygon έχει επενδύσει 1 δισ. δολάρια στην τεχνολογία zkrollups γιατί θέλει να συνεχίσει να βρίσκεται στην αιχμή της τεχνολογίας. Πρόκειται για μια τεχνολογία «state of the art» που θα επιφέρει ένα ντόμινο τεχνολογικών αναβαθμίσεων.

Arbitrum, Optimism, Zksynk, Polygon, Loopring, Starknet, OMG Network, Raiden, xdai, Skale, Celer, Hermez, metis, boba, ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος θα πάρει μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς. Επίσης σημαντικό ρόλο θα παίξουν και τα bridge, οι εφαρμογές δηλαδή που θα ενώνουν μεταξύ τους τα L2. Li.Finance, Hop , Connext, Across είναι τα projects που γεφυρώνουν μεταξύ τους τα L2.

Τα L2 χωρίζονται σε 5 κατηγορίες:

1. Plasma, η πρώτη τεχνολογία που έφερε το OMISE GO και υιοθέτησε αργότερα το Matic.
2. Rollups, Optimistic & zero knowledge
3. Validiums, Immutable x, Deversifi, Sorare.
4. Volitions, που είναι ένα υβρίδιο μεταξύ zkrollups & validiums, 2 εκπρόσωποι τους είναι zksynk 2.0 & immutable x
5. Data availability layers, με το celestia & polygon avail.
6. Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι με τα L2 θα γίνει η μείωση στην τιμή των τελών συναλλαγής (gas fees) που όλοι περιμένουμε. Το 2022 θα ολοκληρωθεί η ενσωμάτωση στις εφαρμογές και θα λανσαριστούν και τα govermance tokens των L2.

Ήδη τα L2 projects προχωρούν γρήγορα σε εφαρμογή και σε μερικούς μήνες αναμένεται να κυριαρχούν σε όγκο συναλλαγών στο ethereum blockchain. Μία εφαρμογή που μπήκε πρόσφατα σε λειτουργία είναι το Argent wallet, όπου μπορείς να αγοράσεις με κάρτα απευθείας στο L2 zksynk, χωρίς να περάσεις από το κεντρικό δίκτυο, αλλά και να αλληλεπιδράσεις με το zksynk wallet. Η ανάπτυξή τους τη χρονιά που πέρασε ήταν εκθετική. Από 50m που ήταν πριν ένα χρόνο, έφτασε σήμερα στα 5,6b.

Τα cryptocurrencies & το blockchain εξελίσονται πιο γρήγορα ακόμη και από το ίδιο το ίντερνετ. Ο λόγος είναι ότι υπάρχει ήδη το ανεπτυγμένο ίντερνετ για να πατήσουν επάνω, όλοι έχουμε έναν υπολογιστή στο σπίτι και ένα smartphone στα χέρια μας, υπάρχει γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξή τους.

Το web 3.0 θα πατήσει επάνω στο web 2.0 για να εξελιχθεί. Έτσι και τα L2 θα πατήσουν επάνω στα L1 και η ανάπτυξή τους θα είναι ταχύτατη.

Δε χρειάζεται να είσαι «αιθεροβάμων» για να καταλάβεις ότι το Ethereum με τη νέα του αρχιτεκτονική, δεν θα έχει αντίπαλο, που σίγουρα δεν κινδυνεύει από τα άλλα L1, Solana, Avalanche που θυσιάζουν την αποκέντρωση για την ταχύτητα. Το ethereum έχει το Network Effect (επίδραση δικτύου) και με την αναβάθμιση του θα δημιουργηθούν πολλοί περισσότεροι κόμβοι από όσους έχει τώρα (περίπου 25.000), αφού οι απαιτήσεις είναι μικρές και μπορείς ακόμη και από το σπίτι σου να λειτουργείς έναν, χρησιμοποιώντας ένα laptop.

Minimum requirements

1. CPU with 2+ cores.
2. 4 GB RAM minimum with an SSD, 8 GB+ if you have an HDD.
3. 8 MBit/s bandwidth.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κρυπτο σημαίνει αποκέντρωση, χωρίς αυτήν δεν υπάρχει νόημα να υπάρχουν projects με υψηλή απόδοση. Από το 2017 παρουσιάστηκαν πολλά ethereum killers και φυσικά απέτυχαν όλα. Neo, Icon, Tron, Eos είναι μερικά από αυτά. Ο μόνος δρόμος για να δουλέψει μία πλατφόρμα με έξυπνα συμβόλαια είναι να έχει πλήρη συμβατότητα με το Ethereum (Evm compatible), αφού οι περισσότερες και οι καλύτερες εφαρμογές σήμερα τρέχουν στο Ethereum.

Στους παρακάτω πίνακες βλέπουμε μερικά στατιστικά για τη πορεία του Ethereum τον τελευταίο χρόνο.

* Ο Στράτος Ιγγλεζάκης είναι επιχειρηματίας και δραστηριοποιείται στην αγορά τροφίμων τα τελευταία 25 χρόνια. Ειδικεύεται στις πωλήσεις χονδρικής και λιανικής και στην προώθηση προϊόντων μέσω διαδικτύου. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει αφοσιωθεί στην διάδοση και την υιοθέτηση της τεχνολογίας των κρυπτονομισμάτων και στη λειτουργία ενός κόμβου που επιβεβαιώνει συναλλαγές μέσω Blockchain.

 

---