Με πολλές τροποποιήσεις και δεκάδες νέες διατάξεις κατατέθηκε χθες το απόγευμα στη Βουλή το πολυσέλιδο (166 σελίδων) πολυνομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Το σχέδιο νόμου το οποίο αναμένεται να εισαχθεί τη Δευτέρα προς συζήτηση στην αρμόδια Επιτροπή, περιλαμβάνει αρκετές αλλαγές σε σύγκριση με το κείμενο που είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, αλλά και πολλές προσθήκες.
Ειδικότερα, στις νέες νομοθετικές προτάσεις περιλαμβάνονται τα εξής:
– Για τις περιοχές του Ψυρρή, της Ομόνοιας και του Μεταξουργείου, δεν θα ισχύει ο περιορισμός του ανώτατου αριθμού κλινών (σήμερα προσδιορίζεται στις 100) για ξενοδοχεία και ξενώνες. Στόχος η αξιοποίηση κτιρίων μεγάλης επιφάνειας που υπάρχουν στις συγκεκριμένες γειτονιές και η αναβάθμιση του Κέντρου της Αθήνας.
– Στο Εμπορικό Τρίγωνο της πρωτεύουσας, στου Ψυρρή και στην περιοχή Ομονοίας, οι χρήσεις των ισογείων αποδεσμεύονται από το υπόλοιπο κτίριο (σήμερα πρέπει να καταλαμβάνουν ολόκληρο το κτίριο). Προϋπόθεση να εξασφαλίζεται ανεξάρτητη είσοδος στους υπόλοιπους ορόφους του κτιρίου, ώστε να προκύπτει η λειτουργική αυτοτέλειά του. Στόχος η διατήρηση των ισογείων καταστημάτων ώστε να διασωθεί ο χαρακτήρας του Κέντρου της πρωτεύουσας με τις εμπορικές του χρήσεις.
– Στη «Ζώνη Α» απόλυτης προστασίας του όρους Αιγάλεω, στην οποία επιτρέπεται μόνο η εγκατάσταση υπαίθριων ή ημιυπαίθριων καθιστικών (περίπτερα αναψυχής) προστίθεται ένα «παραθυράκι». Κατ΄ εξαίρεση, θα επιτρέπεται η χρήση υφιστάμενων κτιρίων εκπαιδεύσεως και παρεμφερών κοινωφελών λειτουργιών – υπό την προϋπόθεση ότι το γήπεδο δεν εμπίπτει στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, έχει εμβαδόν τουλάχιστον 6.000 τ.μ. και έχει πρόσωπο στην οριακή εγκεκριμένη οδό του σχεδίου πόλεως. Για τα συγκεκριμένα κτίρια ορίζεται ο συντελεστής δόμησης 0,30 και συντελεστής κάλυψης 0,20. Εγκαταστάσεις, που εξυπηρετούν την εθνική άμυνα διέπονται από το δικό τους νομικό καθεστώς.
– Πρόστιμα αυθαιρέτων. Απαλείφεται ο χρονικός περιορισμός που είχε τεθεί (έως 8.11.2019) για την παροχή έκπτωσης 20% στα πρόστιμα νομιμοποίησης αυθαίρετων κατασκευών και χρήσεων σε παραδοσιακό οικισμό και προστατευόμενες περιοχές καθώς και σε διατηρητέα κτίρια
Ειδικές ρυθμίσεις λόγω κορωνοϊού
Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν από την πανδημία του κορωνοϊού διευρύνεται, ειδικά για το χρονικό διάστημα έως τις 30 Σεπτεμβρίου, ο αριθμός των οικοδομικών αδειών που μπορούν να εκδοθούν με το σύστημα της ηλεκτρονικής άδειας. Ο έλεγχος των δικαιολογητικών για τις εισφορές και τις κρατήσεις δεν θα γίνεται εντός τριών ημερών από την έκδοση της άδειας, αλλά έως το τέλος του Οκτωβρίου 2020.
Επίσης, προβλέπεται η τοποθέτηση και διατήρηση προσωρινών κατασκευών κάθε τύπου εντός κτιρίων που λειτουργούν για τις ανάγκες του συστήματος υγείας, ή στον περιβάλλοντα χώρο τους – κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης – με σκοπό την αντιμετώπιση της πανδημίας, μόνο για το χρονικό διάστημα ισχύος έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης του κινδύνου της COVID-19.
Ρυθμίσεις για το Μάτι
Οι εκτάσεις που μεταβιβάσθηκαν στα πλαίσια Αγροτικού Κώδικα με άδεια του Υπουργού Γεωργίας για την αγροτική αποκατάσταση ακτημόνων προσφύγων (υπ’ αριθμ. 6165/6-3-1930 και 6166/6-3-1930 συμβόλαια του Συμβολαιογράφου Αθηνών Πέτρου Νικολάου Καββαδία) θεωρείται ότι έχουν απολέσει το δασικό τους χαρακτήρα και έχουν καταστεί κλήροι εποικισμού. Έτσι το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας επί των συγκεκριμένων εκτάσεων και τα συνταχθέντα συμβόλαια είναι έγκυρα και ισχυρά.
Με τη συγκεκριμένη ταυτοποίηση επιχειρείται να γίνει το ξεκαθάρισμα για το ποιες εκτάσεις θα ενταχθούν στο υπό εκπόνηση Ειδικό Χωρικό Σχέδιο για το Μάτι. Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, «η διάταξη επιβάλλεται από λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος για την ανάταξη και την προστασία των περιοχών που επλήγησαν από τις φονικές πυρκαγιές του 2018 και επιχειρείται να αποφευχθεί η επανεμφάνιση πυρκαγιών αλλά και μελλοντικών φυσικών καταστροφών, που κατά κανόνα ακολουθούν μια τόσο καταστροφική πυρκαϊά (πλημμύρες κ.λπ.) και οι οποίες θα θέσουν σε κίνδυνο εκ νέου ανθρώπινες ζωές».
Σε δύο χρόνια ο κεντρικός φορέας για το περιβάλλον
Σχετικά με τον νέο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), τον κεντρικό φορέα που δημιουργείται για τον συντονισμό της διακυβέρνησης και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας (μετεξέλιξη του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης – ΕΚΠΑΑ) θα διαθέτει 24 οργανικές μονάδες σε όλη τη χώρα.
Σε σύγκριση με το αρχικό κείμενο του νομοσχεδίου που είχε τεθεί σε διαβούλευση, το ΥΠΕΝ, λαμβάνοντας υπόψη και τα σχόλια των οργανώσεων, τίθεται τελικά ένα μεταβατικό διάστημα δύο ετών για τη λειτουργία του έως ότου στελεχωθεί πλήρως (αρχικά με αποσπάσεις προσωπικού). Σε αυτήν την πρώτη διετία θα λειτουργούν, όπως σήμερα, οι Φορείς Διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών.
Επίσης, στον ΟΦΥΠΕΚΑ μεταβιβάζεται και η αρμοδιότητα γνωμοδοτήσεων για έργα που επηρεάζουν περιοχές Natura, όταν ο οργανισμός λειτουργήσει, πρόβλεψη που δεν υπήρχε στο σχέδιο νόμου που είχε τεθεί σε διαβούλευση. Επίσης, ο Οργανισμός, όπως και οι περιφερειακές οργανικές μονάδας θα
χορηγούν άδειες για διάφορες δραστηριότητες, ενώ θα έχουν ρόλο και στη φύλαξη.
«Από μία πρώτη γρήγορη ανάγνωση σε ένα πολυσέλιδο νομοσχέδιο, βλέπουμε ότι παρατηρήσεις που καταθέσαμε στη διαβούλευση αξιοποιήθηκαν. Συμπληρώθηκαν οι αρμοδιότητες του νέου οργανισμού και των περιφερειακών μονάδων που θα είναι πλέον αρμόδιοι για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών, και παράλληλα προβλέφθηκε μεταβατικό διάστημα για να μπορέσει να στηθεί το νέο σύστημα», αναφέρει η κυρία Ιόλη Χριστοπούλου, διευθύντρια πολιτικής στο Τhe Green Tank
Χρήσεις Γης σε προστατευόμενες περιοχές
Προκειμένου να μην καθυστερεί η διαδικασία των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών, αλλά και να υπάρχει μια σχετικά ομοιόμορφη αντιμετώπιση του ζητήματος σε ολόκληρη την επικράτεια, προβλέπονται από τον νόμο κάποιες χρήσεις γης (προβλεπόμενες ήδη από το Προεδρικό Διάταγμα 59/2018) και άλλες περιβαλλοντικές δραστηριότητες, με κλιμάκωση ανάλογα με τον βαθμό προστασίας. Στο νομοσχέδιο καθίσταται σαφές ότι οι μελετητές επιλέγουν μεταξύ των εν λόγω δραστηριοτήτων εκείνες που θεωρούν ότι αρμόζουν σε κάθε περιοχή. Από τις χρήσεις γης που είχαν αρχικά παρουσιαστεί αφαιρέθηκαν οι αναφορές σε υγροτόπους, δάση, μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους κλπ., οπότε απομένουν πλέον οι κανονικές χρήσεις γης.
Είναι αξιοσημείωτο ότι στη ζώνη διαχείρισης οικοτόπων και ειδών παραμένουν οι εξορύξεις, ενώ ορισμένες άλλες χρήσεις όπως κοινωνική πρόνοια, αθλητικές εγκαταστάσεις κλπ. επιτρέπονται μόνο εντός σχεδίου ή εντός οικισμού. Επίσης, στη ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων αφαιρέθηκαν οι βιοτεχνικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις υψηλής όχλησης και πίστες αγώνων αυτοκινήτων και μοτοποδηλάτων, ενώ άλλες χρήσεις παρέμειναν αλλά εντός σχεδίου και εντός οικισμού. Στα καταφύγια άγριας ζωής όμως αφαιρέθηκαν οι οριζόντιες απαγορεύσεις όπως η θήρα, η αλιεία υπό όρους κλπ.
«Επίσης, αντικαταστάθηκε η λογική των προκαθορισμένων χρήσεων ανά ζώνη προστασίας στις προστατευόμενες περιοχές καθώς πλέον προστέθηκαν ορισμοί, κριτήρια και ρητή πρόβλεψη ότι υπάρχει δυνατότητα επιλογής και εξειδίκευσης των προτεινόμενων καταλόγων χρήσεων. Όμως ακόμα υπάρχουν και προβλέψεις που δεν άλλαξαν: για παράδειγμα, οι εξορύξεις υδρογονανθράκων εξακολουθούν να προβλέπονται εντός ζωνών προστατευόμενων περιοχών. Εντοπίζουμε αρκετά σημεία που πρέπει ακόμα να αναδιατυπωθούν ώστε να διασφαλιστεί η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και άλλα που πρέπει να διευκρινιστούν ώστε οι διατάξεις να μπορούν να εφαρμοστούν. Ειδικά καθώς το νομοσχέδιο δεν έχει μόνο αλλαγές αλλά και πολλές διατάξεις που τις βλέπουμε πρώτη φορά, το αίτημα να εξεταστεί με συνθήκες σχετικής κανονικότητας στη Βουλή, γίνεται ακόμα πιο επιτακτικό. Πρέπει να υπάρξουν περισσότερες συνεδριάσεις επιτροπών, με τη συμμετοχή βουλευτών, μέσω τηλεδιασκέψεων; – και με ακρόαση φορέων», σχολιάζει η κυρία Χριστοπούλου.
Διόρθωση προδήλων σφαλμάτων των δασικών χαρτών
Προκειμένου να περιοριστεί ο τεράστιος όγκος υποθέσεων και οι καθυστερήσεις που προκαλούνται στη διεκπεραίωσή τους από τις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) για τη διόρθωση προδήλων σφαλμάτων στους δασικούς χάρτες, το ΥΠΕΝ προχώρησε στην εξής αλλαγή: Εκτάσεις που έχουν απολέσει το δασικό τους χαρακτήρα πριν τις 11.6.1975 λόγω επεμβάσεων που έλαβαν χώρα με βάση σχετική διοικητική πράξη, κατά τη διαδικασία κατάρτισης δασικού χάρτη ή αναμόρφωσης κυρωμένου δασικού χάρτη, δεν κηρύσσονται αναδασωτέες εφόσον διατηρούν τη χρήση που τους αποδόθηκε. Διοικητικές πράξεις θεωρούνται:
α. πράξεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο της αγροτικής νομοθεσίας, όπως: αποφάσεις Επιτροπών Απαλλοτριώσεων, διανομές και αναδασμοί, άδειες Υπουργού ή Νομάρχη για κάθε περίπτωση μεταβίβασης αγροτικών ακινήτων και
β. πράξεις που εκδόθηκαν με σκοπό τη βιομηχανική και τουριστική ανάπτυξη της χώρας, όπως απαλλοτριώσεις με σκοπό την εγκατάσταση βιομηχανικής ή τουριστικής μονάδας ή άδειες εγκατάστασης ή/ και λειτουργίας βιομηχανικής ή τουριστικής μονάδας.
Νομιμοποίηση σε αυθαίρετους δασικούς οικισμούς
Οι ρυθμίσεις για τις οικιστικές πυκνώσεις (οικισμοί αυθαιρέτων σε δασικές εκτάσεις) παραμένουν σχεδόν αναλλοίωτες. Δηλαδή, υπό προϋποθέσεις, παρέχεται η δυνατότητα τακτοποίησης για χρονικό διάστημα 30 ετών κατοικιών που έχουν χτιστεί εντός δασών και δασικών εκτάσεων. Έγιναν ωστόσο οι εξής αλλαγές:
– Δεν μπορούν να εξαιρεθούν από την κατεδάφιση, κτίρια και άλλες κατασκευές εντός περιοχών που είναι υποχρεωτικώς αναδασωτέες λόγω πυρκαϊάς, τα οποία έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης.
– Δεν μπορούν να «τακτοποιηθούν» κτίρια ή συνοδεύουσες κατασκευές που η διατήρησή τους παρακωλύει την διαφυγή των πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση πυρκαϊάς ή άλλου κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.
Επίσης, αν σε περίπτωση ακύρωσης του δασικού χάρτη με δικαστική απόφαση ή αναμόρφωσή του, προκύψει ότι η υπαχθείσα κατοικία βρίσκεται επί ακινήτου που δεν διέπεται από τη δασική νομοθεσία, επιστρέφονται στον ενδιαφερόμενο τα παράβολα και πρόστιμα που έχει τυχόν καταβάλει. Ακόμη, εάν η υπαγωγή αφορά σε ακίνητο, το οποίο είχε ήδη τακτοποιηθεί με κάποιον από τους τελευταίους νόμους αυθαιρέτων, τυχόν πρόστιμα που είχαν καταβληθεί συμψηφίζονται με το ειδικό πρόστιμο για τις οικιστικές πυκνώσεις.
Πλαστική σακούλα και διαχείριση απορριμμάτων
Για την πλαστική σακούλα κλείνει το τελευταίο «παραθυράκι». Στόχος να θεραπευθεί η στρέβλωση που δημιουργήθηκε όταν επιβλήθηκε αντισταθμιστικό τέλος μόνο για τις λεπτές πλαστικές σακούλες με πάχος τοιχώματος 15-50 μm (μικρόμετρα), με συνέπεια να αυξηθεί κατακόρυφα η χρήση της πιο χοντρής πλαστικής σακούλας, την οποία οι καταναλωτές πληρώνουν στα καταστήματα λιανικής πώλησης, χωρίς η χρέωση αυτή να αποτελεί περιβαλλοντικό τέλος. Το ζήτημα αντιμετωπίζεται με επιβολή τέλους σε όλες τις πλαστικές σακούλες ανεξαρτήτως πάχους τοιχώματος, με στόχο την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης. Μοναδική εξαίρεση είναι οι βιοαποδομήσιμες/λιπασματοποιήσιμες. Ως χρονικός ορίζοντας εφαρμογής της ρύθμισης ορίζεται η 1/1/2021 (στο αρχικό κείμενο ήταν 1.9.2020). Το τέλος ορίζεται στο ποσό των 7 λεπτών ανά σακούλα.
Επίσης, χωροθετούνται προσωρινά Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ). Ειδικότερα, προωθείται η έγκριση θέσεων για την προσωρινή λειτουργία ΣΜΑ των Δήμων Αγίων Αναργύρων-Καματερού, Αλίμου, Ασπρόπυργου, Βάρης–Βούλας–Βουλιαγμένης, Βριλησσίων, Βύρωνος, Γλυφάδας, Ερμιονίδας, Ζωγράφου, Ηλιούπολης, Κηφισιάς, Μαρκοπούλου Μεσογαίας, Νέας Σμύρνης, Παλαιού Φαλήρου, Παπάγου-Χολαργού, Πειραιά, Περάματος, Περιστεριού, Πετρούπολης, Ραφήνας–Πικερμίου, Σαλαμίνος, Σπάτων–Αρτέμιδος και Νέας Φιλαδέλφειας-Νέας Χαλκηδόνας. Η προσωρινή λειτουργία επιτρέπεται έως τον καθορισμό χώρου προοριζόμενου για τη χρήση αυτή είτε με έγκριση ή τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου, είτε με τροποποίηση ΓΠΣ ή με έγκριση ΤΧΣ και έως πέντε έτη. Μετά την πενταετία παύει η προσωρινή λειτουργία των ΣΜΑ και οι δήμοι θα πρέπει εντός ενός έτους να αποκαταστήσουν τους χώρους στην αρχική του μορφή.
