Όχι με μία, ούτε με δύο, αλλά συχνά με πολλές αυθαιρεσίες βρίσκονται αντιμέτωποι όσοι ιδιοκτήτες κατοικιών θέλουν να μεταβιβάσουν το ακίνητό τους και διαπιστώνουν, ότι για τις περισσότερες από αυτές ευθύνονταν οι εργολάβοι, που είχαν αναλάβει την κατασκευή της πολυκατοικίας κι’ όχι, επί παραδείγματι, ο προηγούμενος ιδιοκτήτης του ακινήτου.
Η έκταση των αυθαιρεσιών έχει αποκαλυφθεί σε όλο της το «μεγαλείο», τους τελευταίους μήνες, επειδή χιλιάδες ιδιοκτήτες έσπευσαν να κάνουν μεταβιβάσεις ακινήτων, για να προλάβουν τις νέες αντικειμενικές αξίες και την πιο απαιτητική ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου, ειδικά για τις παλιές κατασκευές.
Αυτό λοιπόν που αποδεικνύεται και καταμαρτυρούν οι μηχανικοί που αναλαμβάνουν να συντάξουν τους φακέλους για τις βεβαιώσεις νομιμότητας (σ.σ. απαιτούμενες για τη σύνταξη συμβολαιογραφικής πράξης), είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα των παρανομιών και αυθαιρεσιών, οφείλονταν στους εργολάβους, ειδικά στις δεκαετίες της μεγάλης ανοικοδόμησης στα αστικά κέντρα, δηλαδή από το 1960 ως και τη δεκαετία του 1980.
Έτσι, λοιπόν, αντίθετα με την εντύπωση που υπήρχε, ως επί το πλείστον δεν είναι οι ιδιοκτήτες υπεύθυνοι για τις αυθαιρεσίες που εντοπίζονται, είτε γιατί άνοιγαν ένα παραθυράκι στην τοιχοποιία ενώ δεν προβλεπότανε από τα σχέδια, είτε γιατί έκλειναν μέρος του μπαλκονιού με επεκτάσεις, τα λεγόμενα «τζαμωτά».
“Έβερεστ” οι αυθαιρεσίες
Το βουνό των αυθαιρεσιών στις κατασκευές και εν προκειμένω στα οικιστικά ακίνητα, είναι κάτι παραπάνω από ….Έβερεστ.
Σύμφωνα με μηχανικούς που ασχολούνται με τις τακτοποιήσεις, τουλάχιστον στο 50% των παλαιών κατασκευών, υπάρχουν αυθαιρεσίες, άλλες μικρότερης έκτασης και άλλες μεγαλύτερης. Αυτές οι αυθαιρεσίες εμφανίζονται όταν πρόκειται να γίνει κάποια αγοραπωλησία, γονική παροχή και τότε, διαπιστώνεται, ότι το 80% των αυθαιρεσιών, οφείλονται στον εργολάβο που κατασκεύασε το ακίνητο.
Στα χρόνια της «τρελής» ανοικοδόμησης και των πολύ χαλαρών ελέγχων από πλευράς της Πολιτείας, οι εργολάβοι μεγαλώνανε τα μπαλκόνια, διαμερισμάτωναν διαφορετικά τους χώρους σε σχέση με το εγκεκριμένο σχέδιο, έκλειναν φωταγωγούς για να κερδίσει π.χ. τετραγωνικά η κουζίνα .
Όπως λένε μηχανικοί, η πληρότητα των σχεδίων των προς ανέγερση πολυκατοικιών, στις κρίσιμες δεκαετίες της εκτεταμένης ανοικοδόμησης, ήταν προβληματική. Πατάρια μεγαλύτερα από το 50% της κάτοψης των καταστημάτων, «γκρίζα» κατανομή των υπογείων. Εκείνες οι «αστοχίες» οφείλονταν , σε ένα βαθμό, στην χαλαρότητα που υπήρχε ως προς την αποτύπωση και τους ελέγχους, αλλά κυρίως ήταν εσκεμμένες για να δημιουργηθούν περισσότεροι ή μεγαλύτεροι ωφέλιμοι χώροι σε μία πολυκατοικία.
Οι αυθαιρεσίες επιφέρουν πρόστιμα
Για τις αυθαιρεσίες που εντοπίζονται, οι ιδιοκτήτες που θέλουν να μεταβιβάσουν το ακίνητό τους, πληρώνουν πρόστιμα και γενικότερα επωμίζονται μεγαλύτερο κόστος αλλά και αναπόφευκτα, χρονικές καθυστερήσεις.
Και βέβαια, νοιώθουν τρόπον τινά και τυχεροί, γιατί με εφάπαξ πρόστιμο, μπορούν να τακτοποιήσουν τις αυθαιρεσίες που έγιναν μέχρι 28/7/ 2011. Για τις αυθαιρεσίες που έγιναν μετά το 2011, οι ιδιοκτήτες θα πρέπει ή να πληρώνουν μία ζωή (πρόστιμο ανέγερσης ΚΑΙ ετήσιο πρόστιμο διατήρησης) ή να γκρεμίσουν την αυθαίρετη κατασκευή, εάν βεβαίως μπορούν να καθαιρέσουν τις αυθαιρεσίες.
Ο νόμος για την τακτοποίηση, εφ’ άπαξ, των αυθαιρεσιών στις κατασκευές, ισχύει μέχρι το 2026.
“Κόψε – ράψε” επί δεκαετίες
Όλο εκείνο το «κόψε- ράψε» στις κατασκευές, συνέβαινε επί μακρά σειρά ετών, επειδή οι αρμόδιες υπηρεσίες, επειδή η Πολιτεία δηλαδή, δεν είχε αυστηρό ελεγκτικό μηχανισμό, με αυτοψίες και ελέγχους.
Μέχρι το 2010, θεωρητικά όταν ολοκληρώνονταν η κατασκευή μίας οικοδομής, θα έπρεπε να ελέγχεται από την Πολεοδομία, κάτι που δεν συνέβαινε για πολλούς και διαφόρους λόγους. Από το 2010 και μετά, οι έλεγχοι γίνονται από ιδιώτες ελεγκτές μηχανικούς που φυσικά έχουν την ευθύνη για την υπογραφή που βάζουν, ενώ εκ του νόμου προβλέπονται και δειγματοληπτικοί έλεγχοι από συνεργεία της Πολεοδομίας.
Οι έλεγχοι δε για αυθαιρεσίες, διενεργούνταν μόνο μετά από καταγγελίες στην Πολεοδομία και το θέμα στις περισσότερες των περιπτώσεων, κλείνει με την επιβολή προστίμου.
Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα με τις χιλιάδες των αυθαιρεσιών που έρχονται στην επιφάνεια και καταγράφονται και για τις οποίες, κυρίως ευθύνονταν Πολιτεία και εργολάβοι.