Ένα ακόμη σημαντικό βήμα έγινε προ ημερών προς την κατεύθυνση της έναρξης της παραχώρησης για το μεγαλύτερο τμήμα του ΒΟΑΚ, Χανιά – Ηράκλειο, μήκους 157 χλμ., που υπεγράφη τον Μάιο του 2025 με παραχωρησιούχο – επενδυτή τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Ειδικότερα, το υπουργείο Πολιτισμού «άναψε πράσινο» στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου «Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ): τμήμα Χανιά – Κίσαμος», κοινοποιώντας το σχετικό έγγραφο στα υπουργεία Υποδομών & Μεταφορών και Περιβάλλοντος & Ενέργειας.
Πρόκειται για την προαίρεση των περίπου 30 χλμ. που θα «κουμπώσει» στο μεγάλο τμήμα του αυτοκινητόδρομου, που θα υλοποιηθεί μέσω σύμβασης παραχώρησης (διάρκεια 35 έτη, εκ των οποίων τα 5 αφορούν την Περίοδο Μελετών και Κατασκευών), ύψους σχεδόν 2 δισ. ευρώ.
Έγκριση από ΚΑΣ – Υπ. Πολιτισμού για την ΜΠΕ στο «Κίσσαμος – Χανιά»
Η έγκριση αυτή της ΜΠΕ έχει τη σημασία της καθώς, όπως πηγάζει από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, η έναρξη παραχώρησης θα εκκινήσει μετά την έγκριση της περιβαλλοντικής μελέτης και την υπογραφή της σύμβασης προαίρεσης, κι ενώ βρισκόμαστε στο στάδιο έγκρισης της περιβαλλοντικής αδειοδότησης των μελετών για το τμήμα αυτό, δηλαδή το Κίσσαμος – Χανιά. Λογικά, αναμένονται τα επόμενα βήματα από τα «συναρμόδια» υπουργεία.
Όπως ήδη έχουμε αναφέρει, η εν λόγω ΜΠΕ τέθηκε στο ΚΑΣ προς αξιολόγηση στα μέσα Οκτωβρίου με το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο να γνωμοδοτεί ομόφωνα υπέρ των περιβαλλοντικών όρων, υπό κάποιες, όπως συνηθίζεται, προϋποθέσεις. Όπως, για παράδειγμα, σε τμήμα του δρόμου να μην γίνει καμία επέμβαση νοτίως της υφιστάμενης όδευσης του ΒΟΑΚ για λόγους προστασίας των αρχαιοτήτων στην περιοχή του αρχαιολογικού χώρου Ναυπηγείων- Κολένι, να υπογραφεί σχετικό Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο πλαίσιο εκτέλεσης Μεγάλων Δημόσιων Έργων (για την παρακολούθηση εργασιών), να ληφθεί μέριμνα ώστε να μην θιγούν οι ναοί που βρίσκονται σε συγκεκριμένες θέσεις, να υπάρξει μερίμνα αν βρεθούν αρχαιολογικά ευρήματα, επιπλέον, όσον αφορά τις εργασίες διαμόρφωσης (επιχώσεις, ορύγματα, έργα αντιστήριξης κ.ά.) της οδού μεταξύ των οικισμών Κολυμβαρίου και Πλατανιά, όπου προβλέπεται εκτεταμένη αλλοίωση του υφιστάμενου ανάγλυφου, να διερευνηθεί η ύπαρξη ή μη τμημάτων του μνημείου κ.α..
Να θυμίσουμε ότι η ΜΠΕ του έργου έλαβε το καλοκαίρι «πράσινο φως» από τον τοπικό Δήμο Κισσάμου. Όπως και παλιότερα έχουμε αναφέρει το κόστος του εν λόγω τμήματος – έργου εκτιμάται στα 200 εκατ. ευρώ και άνω, δίχως να έχουν κυκλοφορήσει ακριβείς πληροφορίες.
Αναμονή για ενεργοποίηση της παραχώρησης και εκκίνηση εργασιών
Κατά συνέπεια, αναμένεται η ολοκλήρωση των διαδικασιών για την ενεργοποίηση – έναρξη του μεγάλου τμήματος Χανιά – Ηράκλειο. Κι ενώ, έχουν εκκινήσει εργασίες στα άλλα δύο μέτωπα, με καθυστερήσεις, προβλήματα και αιτήματα αναδόχων για μεγάλες αποζημιώσεις, ήτοι στο δημόσιο έργο Άγιος Νικόλαος – Νεάπολη (ανάδοχος AKTOR), αλλά και στο έργο ΣΔΙΤ Νεάπολη -Χερσόνησος Ηρακλείου (ανάδοχος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις), έργα που αφορούν στις προσωρινές παρεμβάσεις οδικής ασφάλειας σε υφιστάμενα τμήματα του ΒΟΑΚ με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα αλλά και διεργασίες – μελέτες για το τμήμα Παχιά Άμμος – Σητεία με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
Όπως έχουμε αναφέρει, κύκλοι της διοίκησης της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, που είναι ο επενδυτής – παραχωρησιούχος, εστιάζουν στην έναρξη των εργασιών, με το κλείσιμο εκκρεμοτήτων να αποτελεί βασική παράμετρο για να «πιάσουν δουλειά οι μπουλντόζες». Ζητήματα που σχετίζονται με απαλλοτριώσεις, μελέτες – τεχνικό αντικείμενο, την προαίρεση Κίσσαμος – Χανιά κ.α., πρέπει να επιλυθούν άμεσα από τους εμπλεκόμενους, όπως π.χ. και το Δημόσιο, ώστε να «εκκινήσουν οι εργασίες εντός του 2025», όπως προσδοκούν στον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ή έστω αρχές 2026, με 5ετή ορίζοντα ολοκλήρωσης.
Το τμήμα Ηράκλειο – Χανιά, μήκους 157 χλμ. ανήκει στον ΒΟΑΚ μήκους περίπου 300 χλμ. και πρόκειται για ένα πολυσύνθετο και δύσκολο έργο. Σε αυτό περιλαμβάνεται επίσης η κατασκευή:
- Δύο λωρίδων κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση με ΛΕΑ
- 26 σηράγγων
- 10,80 χλμ. νέων γεφυρών, 23 εκ των οποίων υπερβαίνουν τα 100 μέτρα μήκος
- 20 νέων ανισόπεδων κόμβων και αναβάθμιση των υπαρχόντων 18 ανισόπεδων κόμβων στις Παρακάμψεις Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου.
Μαζί με την προαίρεση, ο νέος δρόμος θα περιλαμβάνει 43 κόμβους, 23 σήραγγες και 89 γέφυρες. Μέρος του προϋπολογισμού, περί τα 200 εκατ., θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης αν και είναι ερωτηματικό αν θα απορροφηθεί το σύνολο των κονδυλίων που προβλέπονται για την παραχώρηση, λόγω καθυστερήσεων και ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων.
Όσον αφορά ένα άλλο θέμα που σχετίζεται με την σύμβαση παραχώρησης του ΒΟΑΚ, ειδικότερα τη συμμετοχή σε κατασκευή και παραχώρηση των σχημάτων AKTOR – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις και ΜΕΤΚΑ (όμιλος METLEN), που από καιρό έχει αναδείξει το insider.gr, κύκλοι του ομίλου που παρακολουθούν τις εξελίξεις αναφέρουν ότι υπάρχουν επαφές και συζητήσεις, μάλλον δεν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο για την ώρα, ενώ αυτό που προέχει είναι να ξεκινήσουν τα έργα.
Το τμήμα της προαίρεσης
Όπως έχουμε αναφέρει παλιότερα αλλά και το περασμένο καλοκαίρι, σύμφωνα με την ΜΠΕ η αρχή του τμήματος ευρίσκεται στο πέρας του προβλεπόμενου Ισόπεδου Κόμβου Καλουδιανών στην είσοδο της πόλεως του Κίσσαμου και το τέλος αυτού στον υφιστάμενο Ανισόπεδο Κόμβο Βαμβακόπουλου. Το έργο αφορά σε οδικό άξονα μήκους περί τα 30,4 km, συνοδό παράπλευρο οδικό δίκτυο εξυπηρέτησης, κατασκευή γεφυρών, σηράγγων, ανισόπεδων κόμβων, Κέντρων Ελέγχου Σηράγγων (ΚΕΣ), Κέντρου Λειτουργίας και Συντήρησης και κατασκευή Σταθμού Εξυπηρέτησης επιβατών (ΣΕΑ). Στα τεχνικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, 6 Ανισόπεδοι κόμβοι, 1 Ισόπεδος Κόμβος, 10 γέφυρες μέγιστου μήκους 214,2 m, 2 σήραγγες συνολικού μήκους (2 κλάδων) περί τα 1.430 m, ένα ημιστέγαστρο μήκους 80 m, 41 Ανισόπεδες Διαβάσεις (34 Κάτω Διαβάσεις και 7 Άνω) 71 οχετοί (σωληνωτοί και κιβωτοειδούς διατομής) διαφόρων διαστάσεων, 36 έργα αντιστήριξης (τοίχοι/ πασσαλότοιχοι) συνολικού μήκους περί τα 8km μέγιστους ύψους 17.5 m κ.α..
Οι υφιστάμενοι ανισόπεδοι κόμβοι διατηρούνται ως προς τη θέση τους με τροποποιήσεις της μορφής τους ώστε είτε να ικανοποιηθεί το κανονιστικό πλαίσιο είτε να εξυπηρετούνται καλύτερα οι κυκλοφοριακές ανάγκες. Ειδικά στην περιοχή του κόμβου Νωπηγείων έχει ληφθεί υπόψη η ύπαρξη αρχαιολογικού χώρου σε άμεση γειτνίαση με τον υφιστάμενο ΒΟΑΚ.
Η σκοπιμότητα υλοποίησης του εξεταζόμενου οδικού έργου συνδέεται με το γεγονός ότι ο υφιστάμενος δρόμος, ιδίως κατά τους θερινούς μήνες, εμφανίζει προβλήματα κορεσμού με επιπτώσεις στην εξυπηρέτηση της κυκλοφορίας και την οδική ασφάλεια, ιδίως σε θέσεις με σχετικά υψηλές ταχύτητες αλλά και σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις (αυξημένες αέριες εκπομπές καυσαερίων από την λειτουργία των οχημάτων με πρώτη ή δεύτερη ταχύτητα). Επιπλέον, η κατασκευή και λειτουργία του νέου ΒΟΑΚ θα εξασφαλίσει την καλύτερη δυνατή πρόσβαση στα λιμάνια, τα αεροδρόμια, τις τουριστικές και βιομηχανικές υποδομές της Κρήτης. Η προβλεπόμενη μέση ταχύτητα είναι 89 χλμ./ώρα.
