Τις ανισορροπίες του ενεργειακού μείγματος της Ελλάδας που στηρίζεται σε μεγάλο ακόμη βαθμό στο φυσικό αέριο, καθώς παρ’ ότι αυξάνεται η συμμετοχή των ΑΠΕ, έχουμε μηδενικές μπαταρίες, μειούμενη υδροηλεκτρική παραγωγή και περιορισμένη μεταφορική ικανότητα στις διασυνδέσεις, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις τιμές, αναδεικνύει η Κομισιόν.
Το αντιφατικό της ελληνικής πράσινης μετάβασης είναι ότι παρ’ ότι η συμμετοχή των ΑΠΕ έφτασε πέρυσι στο 50% (έναντι 47% του ευρωπαϊκού μέσου όρου), εντούτοις κατέχουμε την 4η υψηλότερη θέση στην ΕΕ ως προς το μερίδιο του φυσικού αερίου στη παραγωγή ηλεκτρισμού.
Σαν αποτέλεσμα, ο έλεγχος προόδου της Κομισιόν ως προς την εφαρμογή του Repower EU, του περίφημου σχεδίου των Βρυξελλών για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης στην Ευρώπη, κατατάσσει την Ελλάδα στη δεύτερη χειρότερη θέση μεταξύ των «27» όσον αφορά την απεξάρτηση από το αέριο κάθε πηγής προέλευσης.
Στην έκθεση αναδεικνύεται το γεγονός ότι η Ελλάδα μείωσε τη κατανάλωση φυσικού αερίου την περίοδο Αύγουστος 2022 – Μάρτιος 2025, μόλις κατά 2%, έναντι ενός μέσου ευρωπαϊκού όρου 17%, καθώς και ότι το συγκεκριμένο καύσιμο συνεχίζει να συμμετέχει σε πολύ μεγάλο βαθμό στο εγχώριο ενεργειακό μείγμα. Το μερίδιο συμμετοχής του φυσικού αερίου στο μείγμα παραγωγής ηλεκτρισμού ανήλθε πέρυσι στην Ελλάδα στο 37,5%.
Σαν αποτέλεσμα, αξιοποιώντας την ακριβή ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο (που αυξήθηκε κατά 35% το 2024) για να καλύψει τις βράδυνες αιχμές της ζήτησης, η Ελλάδα κατείχε πέρυσι την 6η υψηλότερη τιμή χονδρικής στην ΕΕ.
Οι τιμές, η εξάρτηση από το αέριο και η «λειψή» ανάπτυξη των ΑΠΕ
Το περυσινό καλοκαιρινό ράλι και η επανάληψη του φαινομένου ως ένα βαθμό κατά τον χειμώνα αποτυπώθηκε και στον μέσον όρο των τιμών χονδρικής του 2024, που για την Ελλάδα κινήθηκε στα 100,7 €/ MWh έναντι 84,7€/ MWh της ΕΕ. Δηλαδή 19% υψηλότερα.
Εξέλιξη απολύτως αναμενόμενη σε μια χώρα που (όπως και άλλες, με την ανοχή της Κομισιόν) έχουν βάλει το «κάρο μπροστά από το άλογο». Αν και κάθε χρόνο η Ελλάδα βάζει στο σύστημα περίπου 2 GW νέων φωτοβολταικών, δεν διαθέτει ούτε… μισο κιλοβάτ μπαταρίας ώστε να μην «πετάει στα σκουπίδια» τη περίσσεια φθηνή ηλιακή ενέργεια, παρά να την αποθηκεύει και να τη χρησιμοποιεί τα βράδια, μειώνοντας τη χρήση των ακριβών μονάδων φυσικού αερίου.
Ταυτόχρονα, απουσιάζουν ακόμη οι επενδύσεις στην ευελιξία, με την έκθεση να μιλά για «διαρθρωτικό έλλειμμα ευέλικτων πόρων» και να θυμίζει ότι η ηδροηλεκτρική παραγωγή στην Ελλάδα υποχωρεί συνεχώς λόγω της σταθερής τα τελευταία χρόνια ανομβρίας, με τα περυσινά στοιχεία να δείχνουν μείωση κατά 19%.
Τα παραπάνω κενά καλύπτονται ως είναι αναμενόμενο με τη σημαντική παρουσία του φυσικού αερίου. Καθόλου τυχαίο ότι άλλες χώρες όπου για διαφορετικούς λόγους σε κάθε μια, η πράσινη ανάπτυξη γίνεται πιο ισορροπημένα ή βασίζεται σε πιο σταθερές βάσεις, καταφέρνουν να μειώσουν την εξάρτηση τους από το αέριο.
Κατά την περίοδο Αύγουστος 2022 – Μάρτιος 2025, η κατανάλωση φυσικού αερίου μειώθηκε κατά 29% σε Πορτογαλία, Εσθονία, και Σουηδία. Κατά 32% στη Λετονία και κατά 36% στη Φινλανδία. Στην κορυφή βρίσκεται η Δανία, απ’ όπου και προέρχεται ο νέος Επίτροπος Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν με μια εντυπωσιακή μείωση κατά 42% στη κατανάλωση αερίου.
Στο 40% το ρωσικό αέριο φέτος στην Ελλάδα
Στην έκθεση γίνεται αναφορά και σε ένα άλλο κεφάλαιο, όπου ο κ. Γιόργκενσεν δηλώνει αδιαπραγμάτευτος, την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο μέχρι το 2027, χωρίς ωστόσο ουδείς να εξηγεί τι θα σημάνει αυτό σε επίπεδο τιμών.
Αν και η ΕΕ επιμένει να πιστεύει ότι οι μαζικές παραγγελίες αμερικανικού LNG μπορεί να παίξουν ρόλο στο «παζάρι» για την επιβολή ή μη δασμών από τη κυβέρνηση Τραμπ (αξιωματούχοι στη Κομισιόν εκτιμούν ότι οι διαπραγματεύσεις θα παραταθούν πέραν της 9ης Ιουλίου), εντούτοις το φυσικό αέριο των ΗΠΑ συνεχίζει να είναι ακριβότερο από το ρωσικό.
Και γιατί να μειωθούν οι τιμές μόνο και μόνο επειδή η κάποτε υπερεξάρτηση από τη Ρωσία έχει σήμερα αντικατασταθεί από την εξάρτηση του LNG των ΗΠΑ.
Δέκα πάντως χώρες της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, συνεχίζουν να εισάγουν ρωσικό αέριο, το οποίο στη δική μας περίπτωση καταλαμβάνει υψηλό ποσοστό στο μείγμα μας, όπως δείχνουν και τα επίσημα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ.
Στην έκθεση της Κομισιόν γίνεται ειδική αναφορά στο θέμα, παρ’ ότι αναγνωρίζει τα σημαντικά βήματα που έχει κάνει η Ελλάδα τόσο με την εμπορική λειτουργία του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού (IGB) το 2022, όσο και με την έναρξη του τερματικού FSRU της Αλεξανδρούπολη το 2024.
Αν και στα τέλη του 2024, το μέσο μερίδιο των εισαγωγών ρωσικού αερίου στην ΕΕ ήταν 19% (από 45% πριν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία), το ποσοστό στην Ελλάδα έφτανε το 51,6%. Στο δε, πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2025 παρέμενε στο 40,3% των εισαγωγών σύμφωνα με το Green Tank.
