Με μεγάλες προσδοκίες για τους καταναλωτές και την αγορά κάνει πρεμιέρα στις 13 Δεκεμβρίου το πολυαναμενόμενο «Εξοικονομώ 2021» το οποίο στοχεύει στην ενεργειακή αναβάθμιση 50.000 κατοικιών.
Το πρόγραμμα αποτελεί τη συνέχεια αντίστοιχων επιτυχημένων προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης αποσκοπεί στην εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας πάνω από 30% μέσω της βελτίωσης της ενεργειακής κλάσης των νοικοκυριών, κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές κατηγορίες, και επιδοτήσεις που κυμαίνονται από 40%-75% του συνολικού ποσού που απαιτείται για τις επιλέξιμες παρεμβάσεις.
Στο νέο πρόγραμμα εισάγονται καινοτομίες οι οποίες αποβλέπουν στη μεγιστοποίηση του οφέλους, την αύξηση των ωφελουμένων και τη μείωση της γραφειοκρατίας. Σύμφωνα με όσα προβλέπονται στον οδηγό του προγράμματος που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή, οι ενδιαφερόμενοι θα έχουν στη διάθεσή τους χρονικό περιθώριο 50 ημερών για να υποβάλουν τις αιτήσεις τους και όχι μόνο μερικά λεπτά ή ώρες όπως ίσχυε στο παρελθόν.
Βασική καινοτομία του προγράμματος είναι ότι η αξιολόγηση των αιτήσεων βασίζεται σε κριτήρια με συγκεκριμένους συντελεστές βαρύτητας όπως είναι η εξοικονόμηση ενέργειας (50%), το εισόδημα (14%) κλπ, και όχι στη σειρά προτεραιότητας υποβολής της αίτησης. Το νέο πρόγραμμα περιλαμβάνει ειδική πρόβλεψη και κονδύλι για τα ευάλωτα νοικοκυριά ύψους 100 εκατ. ευρώ ενώ μια αλλαγή της «τελευταίας στιγμής» είναι το όριο επιδότησης το οποίο ορίστηκε τελικά στα 200 ευρώ ανά τ.μ., αντί των 180 που προβλεπόταν αρχικά λόγω της αύξησης της τιμής των υλικών.
Οι υπαγωγές στο πρόγραμμα πραγματοποιούνται, μέχρι εξαντλήσεως των διαθέσιμων πόρων ανά Π.Ε., με βάση τη φθίνουσα σειρά κατάταξης των εγκεκριμένων αιτήσεων υποβολής που έχει προκύψει από τη συγκριτική αξιολόγηση. Μια αλλαγή που φέρνει το νέο πρόγραμμα είναι ότι ο αριθμός των αιτήσεων ανά ωφελούμενο περιορίζονται σε μία ενώ δικαιούχοι μπορούν να είναι μόνο όσοι έχουν έμπρακτο δικαίωμα στο ακίνητο το οποίο αποτελεί την κύρια κατοικία τους.
Το «Εξοικονομώ 2021» εστιάζει στα πιο ενεργοβόρα κτίρια και στις περιφέρειες με πιο ψυχρό χειμώνα. Στο πλαίσιο αυτό και με στόχο την αποδοτικότερη απορρόφηση των κονδυλίων, η κατανομή τους θα γίνεται ανά νομό και όχι ανά περιφέρεια όπως γινόταν στο παρελθόν.
Aπό τις επιλέξιμες παρεμβάσεις λείπουν οι ανελκυστήρες που είχαν επιδοτηθεί σε προηγούμενο πρόγραμμα καθώς σύμφωνα με όσα έχει αναφέρει το υπουργείο πρόθεση είναι να ενταχθούν σε αυτόνομο αντίστοιχο πρόγραμμα. Οι παρεμβάσεις που δύναται να είναι επιλέξιμες ανά τύπο αίτησης περιλαμβάνουν παρεμβάσεις σε κουφώματα/συστήματα, συστήματα σκίασης/αερισμού, θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης ψύξης, συστήματα ζεστού νερού χρήσης, συσκευές διαχείρισης ενέργειας (smart home) και αναβάθμιση φωτισμού. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις νέες τεχνολογίες και μάλιστα, για την αγορά «έξυπνων συσκευών» το ανώτατο ποσό των 1.500 ευρώ που θα δινόταν αρχικά αυξάνεται σε 2.000 ευρώ.
Το πρόγραμμα επιδοτεί και την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας η οποία καθίσταται υποχρεωτική.
Θετικά τα πρώτα μηνύματα από την αγορά αλλά υπάρχουν και «αγκάθια»
Το «Εξοικονομώ 2021» θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης με 632 εκατ. ευρώ και μαζί με τη μόχλευση θα κινητοποιηθούν συνολικά πάνω από 1 δισ. ευρώ, κάτι που δημιουργεί προσδοκίες για σημαντική αναθέρμανση των κλάδων της κατασκευής και της ενέργειας. Παράγοντες της αγοράς μιλώντας στο Insider.gr επισημαίνουν το θετικό κλίμα που υπάρχει στην αγορά για το νέο πρόγραμμα αλλά βλέπουν και αστοχίες οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν πρακτικά προβλήματα. «Υπήρξε και υπάρχει ενδιαφέρον από τους ιδιοκτήτες ακινήτων να προχωρήσουν σε ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους και τα αποτελέσματα, μέχρι τώρα, δείχνουν τη θετική πλευρά των αντίστοιχων προγραμμάτων», σημειώνουν.
Παρ’ όλα αυτά, στο νέο πρόγραμμα, μέρος της αγοράς αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα «τα οποία είναι ανασταλτικοί παράγοντες για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη», όπως σημειώνει σχετική πηγή.
«Το μεγαλύτερο αγκάθι, όπως διαπιστώνουμε, είναι η μεγάλη καθυστέρηση στη χρηματοδότηση. Βάσει του οδηγού, η τμηματική εξόφληση (το 25% του συνολικού επιλέξιμου Π/Υ) θα πρέπει να γίνει εντός έξι μηνών και εντός 12 μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το σύνολο του οικονομικού αντικειμένου. Στα προηγούμενα προγράμματα, όμως, παρατηρείται καθυστέρηση που αγγίζει το εννεάμηνο και ακόμα υπάρχουν φάκελοι σε εκκρεμότητα», σημειώνει σχετικά πηγή της αγοράς», υπογραμμίζει σχετικά.
Το όριο επιδότησης το οποίο αυξήθηκε από τα 180 ευρώ ανά τ.μ στα 200 ευρώ ανά τ.μ. αποτελεί μια θετική εξέλιξη αν συνυπολογιστεί η αύξηση του κόστους των υλικών αλλά όπως εκτιμά η ίδια πηγή η αύξηση αυτή είναι πολύ μικρή αναλογικά με τις ανατιμήσεις και το συγκεκριμένο ύψος της επιδότησης «θα αναγκάσει τους μηχανικούς να μειώσουν την ποιότητα των υλικών και το μέγεθος των επεμβάσεων που θα επιλέξουν, σε βάρος πάντα της εξοικονόμησης ενέργεια».
Αναφορικά με την έκδοση νέου ΠΕΑ (Β’ ΠΕΑ), μετά την υλοποίηση των παρεμβάσεων, από Ενεργειακό επιθεωρητή που θα επιλέγεται με ηλεκτρονική κλήρωση από μητρώο που θα συντάξει και θα συντηρεί το Τ.Ε.Ε., ο οποίος θα είναι διαφορετικός από εκείνον που συνέταξε το Α’ ΠΕΑ, επαγγελματίες του χώρου πιστεύουν ότι αυτό θα οδηγήσει σε ασυμβίβαστο. «Προτείνεται να υπάρχει η δυνατότητα να εκτελείται από τον ίδιο μηχανικό. Αν παρόλα αυτά απαιτείται έλεγχος, τότε να πραγματοποιείται δειγματοληπτικός έλεγχος στο 20% των ΠΕΑ από το Υπουργείο», αναφέρουν.
Σε μια πιο ολιστική προσέγγιση, εκπρόσωποι του τεχνικού κόσμου έχουν προτείνει εδώ και καιρό την άμεση αναθεώρηση του ΚΕΝΑΚ και του υπολογιστικού εργαλείου ΤΕΕ ΚΕΝΑΚ. «Έχει αποδειχθεί και επισημανθεί από την αγορά ότι παράγει αναξιόπιστα αποτελέσματα. Συνεπώς επιβάλλεται η χρήση νέου υπολογιστικού εργαλείου, καθώς επίσης η παράλληλη θεσμοθέτηση διεθνώς αναγνωρισμένων υπολογιστικών εργαλείων. Αυτό θα εκλογικεύσει πλήρως την επιλογή των στοιχείων (προϊόντα και συστήματα), οπότε και τα αποτελέσματα ενεργειακής αναβάθμισης του κτιρίου θα είναι μεγαλύτερα», σημειώνει η πηγή.
Τέλος, αναφορικά με την αντικατάσταση κουφωμάτων, η οποία αποτελεί μέχρι στιγμής την πιο δημοφιλή παρέμβαση, εκπρόσωπος του κλάδου βλέπει «αστοχία» η οποία, όπως αναφέρει, προτάσσει συγκεκριμένα υλικά, σημειώνοντας ότι: «Στον Οδηγό Εφαρμογής του Προγράμματος που μόλις δημοσιοποιήθηκε, στην σελ. 35 αναφέρεται ότι επιλέξιμα είναι τα κουφώματα των οποίων οι εμφανείς πλευρές των διατομών ταξινομούνται έως και την κλάση ακαυστότητας E σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13501-1. Όμως για τον υπολογισμό του κριτηρίου Κ1, όπως προβλέπεται στον οδηγό, το κόστος των παρεμβάσεων 1.Α1 και 1.Α2 θα πολλαπλασιάζεται με μεγαλύτερο συντελεστή σε σχέση με άλλα υλικά (0.40) καθότι το αλουμίνιο χαρακτηρίζεται ως άκαυστο υλικό, σύμφωνα με τον Πίνακα Δ4 του Παραρτήματος Δ του κανονισμού πυροπροστασίας κτιρίων (Π.Δ. 41/2018, ΦΕΚ 80/Α/7-5-2018). Ωστόσο, η απαίτηση αυτή δεν καλύπτεται από καμία Ευρωπαϊκή Πιστοποίηση – Ταξινόμηση και συνεπώς είναι αδύνατο να Πιστοποιηθούν – Ταξινομηθούν προϊόντα. Επιπλέον το Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13501-1 στο οποίο αναφέρεται αφορά στην ταξινόμηση δομικών προϊόντων και στοιχείων σχετικά με την φωτιά πλην όμως επουδενί οι εμφανείς πλευρές των διατομών αποτελούν δομικά προϊόντα και στοιχεία.
Τα Πρότυπα Πιστοποίησης & Ταξινόμησης, αναφέρονται στα Πρότυπα Παραγωγής των προϊόντων (όπως αυτά έχουν καθοριστεί από σχετικές αποφάσεις ή οδηγίες της Ε.Ε.) και αναφέρονται πάντοτε σε τελικό προϊόν και όχι σε τμήμα ή μέρος του προϊόντος. Το τελικό λοιπόν προϊόν για το οποίο γίνεται ο λόγος ταξινομείται σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΛΟΤ EN 13501-2 «Ταξινόμηση δομικών προϊόντων και στοιχείων σχετικά με την φωτιά – Μέρος 2: Ταξινόμηση με δεδομένα από δοκιμές αντίστασης στη φωτιά πλην προϊόντων συστημάτων αερισμού» το ΕΝ 1634-1.
Όσον αφορά στην πυραντοχή του οι κλάσεις είναι ΕΙ 30 για πυραντοχή 30 λεπτών , ΕΙ 60 για πυραντοχή 60 λεπτών και ούτω κάθε εξής. Για την διενέργεια των προβλεπόμενων δοκιμών θα πρέπει να υπάρχουν όλα τα ειδικά παρελκόμενα μέσα στο προφίλ καθώς και ειδικοί Πυράντοχοι Υαλοπίνακες που να διασφαλίζουν το επιθυμητό αποτέλεσμα στην Ταξινόμηση. Επομένως, θα είχε ενδιαφέρον να προσδιοριστεί στον οδηγό με βάση ποια Πιστοποίηση -Ταξινόμηση μπορεί να τεκμηριώνεται η συγκεκριμένη απαίτηση.
Πέραν των ανωτέρω μια τέτοια διάκριση ανοίγει τον ασκό του αιόλου, αφού κάλλιστα σε επόμενη έκδοση θα μπορούσε να μπει εμβόλιμα ανάλογη διάταξη για άλλα προϊόντα ή συστήματα της αγοράς προς όφελος κάποιου κλάδου. Κατά την γνώμη μας απαιτείται άμεση παρέμβαση για την εξάλειψη αυτής της διάκρισης αλλά και κάθε άλλης στο μέλλον που θα επιδοτεί παρανόμως υλικά ή προϊόντα της αγοράς. Εξίσου αμφιλεγόμενης νομιμότητας βέβαια είναι να εφαρμόζεται το Π.Δ. 41/2018 στα κτίρια προ του 2018».
