Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει και την αρχιτεκτονική. Αυτό είναι πλέον εμφανές στα κτήρια που σχεδιάζονται: στις φόρμες, στον προσανατολισμό, στα υλικά… Τα πέντε έργα που συμμετέχουν φέτος εκ μέρους της Κύπρου στον διαγωνισμό Mies van der Rohe είναι ενδεικτικά της νέας φιλοσοφίας.
Κατοικία και διαμερίσματα σε ένα – Σπύρος Θ. Σπύρου, Χάρης Χριστοδούλου (ΝΟΑ): Το κτήριο στην Έγκωμη φιλοξενεί μία κατοικία με αυλή και 5 διαμερίσματα αποτελώντας έτσι μία ενδιαφέρουσα πρόταση στέγασης. Η διώροφη κατοικία με ανεξάρτητη είσοδο και αυλή διαμορφώνεται στο μισό οικόπεδο. Δίπλα και πάνω από αυτήν διαμορφώνονται πέντε διαμερίσματα διαφορετικών μεγεθών, ενώ στο τμήμα του ισογείου που μένει ελεύθερο διαμορφώνονται οι χώροι στάθμευσης. Στην οροφή, μια πισίνα με υπαίθρια ντους και μπαρ διαμορφώνουν έναν κοινόχρηστο χώρο αναψυχής. Το κέλυφος, αν και επιτρέπει την ανάγνωση των δύο διαφορετικών ειδών στέγασης, ταυτόχρονα δημιουργεί ένα συμπαγές κτίσμα με μεγάλα ανοίγματα που εμπεριέχουν τους εσωτερικούς χώρους και τις βεράντες, δίνοντας μια αίσθηση προστασίας. Εκτός από την ιδιαίτερη ταυτότητα, τα ανοίγματα ρυθμίζουν τον φυσικό φωτισμό και αερισμό, ορίζοντας έτσι ένα μικρόκοσμο με το δικό του μικροκλίμα.
Το σπίτι κήπος – Χρίστος Παύλου: Βραβευμένο ήδη με το Κρατικό Βραβείο Αρχιτεκτονικής, το σπίτι κήπος δεν κρύβεται πίσω από μαντρότοιχους και φράκτες αλλά αποτελεί τη φυσική συνέχεια του δημόσιου χώρου πράσινου στον οποίο εφάπτεται. Η σύνδεση αυτή μεταξύ οικίας, δημόσιου χώρου και γειτονιάς δίνει την αίσθηση ότι τα τρία αυτά στοιχεία αποτελούν μια συμπαγή ενότητα σε διαρκή αλληλοεπίδραση. Το σπίτι αποτελεί μέρος του πάρκου και το πάρκο εισβάλλει στο σπίτι υπό μορφή αίθριου το οποίο αναπτύσσεται μεταξύ δυο λευκών μονολιθικών όγκων διευρύνοντας έτσι τα όρια μεταξύ του μέσα και του έξω. Βασικό κομμάτι του σχεδιασμού αποτέλεσε η ανάπτυξη κήπων στο 60% του τεμαχίου -στο ισόγειο και στον όροφο- με φύτευση μελισσόχορτου στο μεγαλύτερο μέρος του ισόγειου κήπου και 40 ξηρανθεκτικών ειδών φυτών.
Σπίτι με 4 κήπους – Χριστιάνα Ιωάννου, Χρήστος Παπαστεργίου (Draftworks): Στη μορφή είναι ένας κύβος 16Χ16, με ύψος 5 μέτρων. Πολλά από τα στοιχεία παραπέμπουν στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική, με τις εσωτερικές αυλές, το «ξωπόρτι» και ένα ενδιάμεσο χώρο για να υποδέχεσαι ή να αποχαιρετάς τον επισκέπτη. Μικροί κήποι έχουν τοποθετηθεί στρατηγικά ώστε να βοηθούν στο φιλτράρισμα του αέρα και στον κλιματισμό. Εκτός από τους κήπους που βρίσκονται ανάμεσα στο κέλυφος και την εσωτερική τοιχοποιία, υπάρχει μία νησίδα στο κέντρο του ενιαίου ανοιχτού χώρου στο εσωτερικό. Ακριβώς πάνω από τη νησίδα ένας φεγγίτης αφήνει τις ακτίδες του ήλιου να πέφτουν στα φυτά και να φωτίζουν το σπίτι. Όταν ο φεγγίτης ανοίγει ο ζεστός αέρας φεύγει προς τα έξω. Η νησίδα λειτουργεί παράλληλα σαν σύνορο, διαχωρίζοντας τις χρήσεις του ενιαίου χώρου. Αν και φαινομενικά η κατοικία μοιάζει εσωστρεφής, χάρη στα τουβλάκια που έχουν χρησιμοποιηθεί (breeze bricks) υπάρχει άμεση οπτική επαφή με το έξω.
House 1607 – Μάριος Χριστοδουλίδης, Χρίστος Χριστοδούλου (Simpraxis): Στη γωνιά ενός πολυσύχναστου δρόμου σε προάστιο της Λευκωσίας καταφέρνει λόγω της φόρμας του να διασφαλίζει την ιδιωτικότητά του. Η φόρμα ωστόσο είναι παράγωγο και έκφραση των σχέσεων που έχουν οι χώροι μεταξύ τους. Από το επίπεδο του δρόμου στην πρόσοψη αυτό που διακρίνεις είναι πλάκες από μπετόν με ένα μεγάλο φεγγίτη στη μέση. Η εικόνα ωστόσο είναι εντελώς διαφορετική από τις υπόλοιπες πλευρές. Δεξιά κι αριστερά οι όγκοι παραμένουν κλειστοί, ενώ στην πίσω πλευρά ο υπερυψωμένος όροφος δημιουργεί μια σκεπαστή βεράντα και σκιάζει τους εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους. Η είσοδος γίνεται από μία μεγάλη σκάλα η οποία ακολουθώντας την κλίση του οικοπέδου οδηγεί στην αυλή κι έπειτα στο σπίτι. Το κεκλιμένο τζάμι και στις δύο πλευρές επιτρέπει στον ήλιο να ζεσταίνει τους χώρους κατά τους χειμερινούς μήνες.
Concrete House – Μαρκέλα Μενοίκου: Σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή της Λεμεσού η κατοικία καταφέρνει να δημιουργεί ένα δικό της περίκλειστο περιβάλλον. Εκτός από τον σχεδιασμό σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζουν και στοιχεία που έχουν ενσωματωθεί, όπως ένα μεγάλο μεταλλικό πανέλο που καλύπτει την πρόσοψη καθώς και πτυσσόμενα ξύλινα πάνελα στον όροφο. Μεταξύ της κύριας τοιχοποιίας και των πανέλων προκύπτουν παρεμφερείς χώροι που λειτουργούν ως ενδιάμεσοι για τη δημιουργία μικροκλίματος. Όλοι αυτοί οι χώροι ανήκουν τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό δημιουργώντας σχέσεις αλληλεπίδρασης. Οι παθητικές στρατηγικές ψύξης / θέρμανσης που χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με ένα πολύ καλά θερμομονωμένο περίβλημα και ενεργειακά συστήματα, συμβάλλουν στην εξαιρετική ενεργειακή απόδοση του έργου.
Φιλελεύθερα, 26.7.2020.