Μετά το Ταμείο Ανάκαμψης, ένα ακόμα πακέτο κοινοτικών κονδυλίων από το οποίο η Ελλάδα διεκδικεί έως 7 δισ. ευρώ βρίσκεται στα «σκαριά» και αυτή τη φορά συνδέεται με τον νέο μεγάλο εφιάλτη της παγκόσμιας οικονομίας, την κλιματική κρίση και την ανάγκη για ενεργειακή μετάβαση.
Ο λόγος για μία προσπάθεια η οποία θα διαρκέσει χρόνια και έχει πάρα πολύ μεγάλο κόστος το οποίο εν μέρει θα καλυφθεί και από αυτά τα κονδύλια.
Βεβαίως, όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές, χρήματα ήδη υπάρχουν. Αφού το σκέλος πράσινης μετάβασης τόσο στο νέο ΕΣΠΑ όσο και στο Σχέδιο Ανάκαμψης καλύπτει ποσό της τάξης των 25 δισ. ευρώ το οποίο, αν αξιοποιηθεί σωστά μαζί με τη μόχλευση, μπορεί να δημιουργήσει επενδύσεις ύψους 50 δισ. ευρώ.
Και πάλι όμως, όπως επισημαίνουν αρμόδιες πήγες, το τίμημα είναι πάρα πολύ μεγάλο. Και θα είναι πάρα πολύ βαρύ ιδιαίτερα για τα πιο φτωχά οικονομικά στρώματα της κοινωνίας. Αυτά που θα πρέπει να αλλάξουν υποχρεωτικά αυτοκίνητο σε ηλεκτρικό ή να ανακαινίσουν το σπίτι τους ενεργειακά για να αντιμετωπίσουν το πολύ υψηλό κόστος της «παραδοσιακής» θέρμανσης.
Για αυτό και σχεδιάζεται ένα πλέγμα παρεμβάσεων που θα πρέπει να ξεδιπλωθούν τα επόμενα χρόνια. Ούτως ώστε να χρηματοδοτηθεί το κόστος αυτής της αλλαγής και να γίνει χωρίς τριγμούς στην εισοδηματική κατάσταση νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Ο επικεφαλής Οικονομικός Σύμβουλος του Πρωθυπουργού Αλέξης Πατέλης σε δηλώσεις του σήμερα έδωσε έμφαση στην διαδικασία επενδύσεων για να ολοκληρωθεί η ενεργειακή μετάβαση και στο ειδικό ταμείο της ενεργειακής μετάβασης που ανακοινώθηκε στη ΔΕΘ από τον Πρωθυπουργό και είναι ένα βήμα προς τον σκοπό αυτό. Αλλά και τα προγράμματα «Εξοικονομώ» προαναγγέλλοντας και άλλα τέτοια προγράμματα που θα ακολουθήσουν.
Οι 2 μελέτες
Η κυβέρνηση προετοιμάζεται για τη διαπραγμάτευση που θα λάβει χώρα το επόμενο διάστημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτιμώντας πρώτα από όλα το πρόβλημα και τις ανάγκες που θα προκύψουν. Η μελέτη γίνεται, σύμφωνα με πληροφορίες, μέσα από δύο σχήματα: Πρώτον από τον ΟΟΣΑ και δεύτερον από επιτροπή με ειδικούς για το θέμα αλλά και ανεξάρτητους εξωτερικούς συμβούλους. Στόχος είναι να αποτιμηθεί πόσα χρήματα χρειάζονται και τι επενδύσεις πρέπει να γίνουν. Αλλά και να εκτιμηθεί το κόστος στα κρατικά ταμεία.
Οι ανάγκες που θα προκύψουν και θα καλυφθούν από την έκδοση πράσινων ομολόγων τις οποίες δρομολογεί η Ελλάδα από το δεύτερο εξάμηνο του 2022, ενώ σε πολιτικό επίπεδο συνδέεται και με τις παρεμβάσεις που προτείνονται ήδη σε επίπεδο ecofin για αναμόρφωση τους Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης αναφορικά με την ευελιξία στη διενέργεια πράσινων επενδύσεων.
Ειδικά για τον ΟΟΣΑ, έχει ήδη προχωρήσει σε έκθεση για το θέμα την οποία ανέφερε και η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της Ευρωκοινοβούλιο. Στην ομιλία της προέδρου για την κατάσταση της Ένωσης το 2021 αναφερόμενη και στις πυρκαγιές στην Ελλάδα είπε πως «ο ΟΗΕ δημοσίευσε πρόσφατα την έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή. Πρόκειται για την πλέον έγκυρη πηγή όσον αφορά την επιστήμη της κλιματικής αλλαγής. Η έκθεση δεν αφήνει κανένα περιθώριο για αμφιβολίες. Η κλιματική αλλαγή προκαλείται από τον άνθρωπο. Αφού όμως προκαλείται από τον άνθρωπο, μπορούμε να κάνουμε κάτι γι᾽ αυτό».
Το νέο πακέτο
Από τα έως 7 δισ. ευρώ που δικαιούται η Ελλάδα, τα περίπου 4 δισ. ευρώ μπορούν να έρθουν από το νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα με σκοπό την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Προτάθηκε τον Ιούλιο από την Επιτροπή και πλέον είναι σε διαβούλευση. Επιπλέον 2-3 δισ. μπορούν να έρθουν από το ταμείο εκσυγχρονισμού της ΕΕ μετά και από την αύξηση του προϋπολογισμού του. «Βασίζομαι τόσο στο Κοινοβούλιο όσο και στα κράτη μέλη ώστε τόσο η δέσμη μέτρων όσο και η φιλοδοξία να διατηρηθούν ακέραιες» είπε η Πρόεδρος της Επιτροπής για το νέο αυτό επενδυτικό σχήμα.
Σημειώνεται πως το επιτελείο της κυβέρνησης εξετάσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε όλα τα πεδία: στον τουρισμό, στην αγροτική παραγωγή, στις τράπεζες, στη βιομηχανία, αλλά και στον ίδιο τον κρατικό προϋπολογισμό. Υπάρχουν 2 μέτωπα: η ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και το πως θα γίνει ομαλά η κλιματική μετάβαση.
Το σκέλος της κλιματικής αλλαγής έχει σχέση με τις δαπάνες πρόληψης και αποκατάστασης έντονων φαινομένων. Η κλιματική μετάβαση προωθείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσα από τη νέα Πράσινη Συμφωνία του Ιουλίου, η οποία περιέχει πολύ συγκεκριμένους (και πιο φιλόδοξους από πριν) στόχους.
Ένα παράδειγμα του κόστους στα κρατικά ταμεία είναι ο στόχος της ηλεκτροκίνησης κατά 55% από το 2030 και κατά 100% το 2035 σε επίπεδο ΕΕ όπως αυτός αποτυπώνεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Σύμφωνα με την ΑΑΔΕ το 2019 συνολικά τα έσοδα από φόρους διαμορφώθηκαν σε 51,4 δισ. ευρώ. Από αυτά το 11,5% ή 5,92 δισ. ευρώ προέρχονταν από 3 πηγές: από Φ.Π.Α. στα πετρελαιοειδή ( 1,977 δισ. ευρώ), από ΕΦΚ βενζινών (2,137 δισ. ευρώ) και ΕΦΚ diesel (1, 789 δισ. ευρώ).
